nie ma czegoś takiego jak „porażka”. czasem wybierasz drogę, którą podążasz. częściej, dużo częściej, to droga wybiera ciebie.
331/365
Na deser coś nowego. Takie powinny być desery – nieznane.
•
[…]
wszystko jest możliwe, ale
sądzę, że wszystko najlepsze.
Manuela Gretkowska, Przeprawa,
Wydawnictwo Znak, Kraków 2023.
Owoc weekendowego czarnego piątku. Wstyd wydać na książkę tylko kilkaset groszy. Nawet ibukosknerze było bezbrzeżnie głupio, gdy kupował. Zero satysfakcji. I dobrze mu tak. Klik, klik i sposób, w jaki Gretka układa obok siebie słowa, łącząc je w zdania i akapity, szybko sprzątnął inne rozgrzebane lektury. Przesunął na potem.
Rewolucje w moim życiu objęły używki. Jeszcze w weekend obudzona w środku nocy jako osoba poważnie uzależniona bez wahania wyśpiewałabym, który dzień jestem na odwyku — nie słucham radia. Powiedziałam żegnaj życiu społecznemu kraju, w którym przyszło mi nie tylko się urodzić; marginalny poziom zaufania społecznego potraktowałam jako błąd statystyczny; usunęłam ze swojego życia obserwowanie markowanych ruchów na politycznej szachownicy, z bólem serca rozstałam się z publicystyką. Stop. E basta!
Strzępy pożegnanego donoszą mi bliscy, choć wcale się o to nie proszę. Fascynuje mnie, co wybierają. Gdy ja w oparach odwyku zdecydowana jestem wytrwać, trafiła mi się namiastka w odcieniu porzuconej używki, sucharek z 07.2020–11.2022. Mlaskałam! Wciąż nie włączam radia. Jestem dwa kroki dalej w trzeźwieniu, ponieważ muszę pogłówkować, by wiedzieć, który dzień nie ćpam słowa mówionego do radiowego sitka.
Nie dałam rady pominąć w wyborze trafnych, według mnie bardzo, soczystych kawałków dotyczących diagnozy kraju nad Wisłą. Po prostu musiałam, ale oddzieliłam od reszty. Odsunęłam na sam dół, mając nadzieję, że dożyję dnia, gdy nie będą to wciąż aktualności z oczadziałego kraju.
Pożerajmy książki, tuczą tylko duszę!!!
🖇
Nie wymyślam zalet męża, za to szanuję wady. Nie ma wśród nich tej najbardziej upierdliwej: narzekania na moje pomysły. Piotr argumentuje, przekonuje, ale nie dręczy. […]
Czy z biegiem lat, starć, rozstań i powrotów to wreszcie związek idealny? Nie, w takie nie wierzę. Wystarczy kochać wady, nie uzależniać się od zalet.
🖇
[…] moim zdaniem nie trawi on [żołądek] złych emocji. Zwłaszcza w dzieciństwie, czego skutki przełykamy potem całe życie.
🖇
Wybieramy samotne domki baby jagi. Ludzi nie jemy, bo ich nie trawimy. Cisza, tony ciszy, wagowo i dźwiękowo nam potrzebne.
🖇
Teoś patrzy z politowaniem na moje podskoki radości. Wiem, jego wzrok jest szybszy niż mój, szybciej widzi przyszłość. […] Psy mają przewagę nad ludźmi o te ułamki sekundy. Neurologicznie szybciej przesuwają w mózgach ścieżkę realu.
🖇
Niektóre książki bywają implantami duszy.
Zostają w człowieku, zmieniając go.
🖇
– Nie piję jeszcze bardziej – oznajmia w progu.
– My też. – Chcemy ją podtrzymać na duchu.
– O nie, moi kochani, wasza abstynencja jest bezpodstawna. Nie macie z czego rezygnować. Nie wrócę do picia. To nie była decyzja chwili. Wdrapywałam się na tę górę bardzo długo, pazurami, i zostanę na szczycie. A truć się każdy ma prawo. – Zapala papierosa.
🖇
No jasne, ptaki je [uczucia] mają, to i dinozaury miały, kto ich nie ma? Nawet kamień jest cieplejszy z jednej strony.
🖇
– Mężczyźni tworzą bogactwo, kobiety i geje luksus – mówię przy obiedzie.
– Ale geje to też mężczyźni – poprawiają mnie Piotr z Pauliną.
– Lepiej brzmi mężczyźni niż heterycy, dlatego…
Jak ja lubię aforyzm Gide’a: „Rozum mnie, ale powoli”.
🖇
– To nazywa się etat – urealniam córeczkę. – Wiesz, że nie mają miejsc.
– Ale to moje miejsce na ziemi.
Zastanawiam się czasem, czy ona wie, co mówi, czy włącza się jej program „nadwiedzy”. Znajdowania wyników matematycznego równania bez umiejętności jego rozwiązania, typowo dyslektyczny objaw trafiania w dziesiątkę bez pojęcia, czym jest dziesiątka.
🖇
1 stycznia nas cznia […].
?0?? – tak widzę 2022, rok obaw i nadziei.
🖇
My kilka milionów lat temu zeszliśmy z drzew. W skali ziemskiego czasu, homo sapiens, sobą jesteśmy chwilę. Niedawno dopiero namalowaliśmy coś na ścianie jaskini. Bobry od 30 milionów lat cyzelują swoją sztukę.
🖇
Buddyzm tybetański nazywa ją, śmierć, Wielką Okazją.
🖇
Od rana, po wyjściu ze snu, walka z materią. To nie alzheimer, mam tak od dzieciństwa: gdzie co leży, gdzie zostawione. Nie wiem, nie pamiętam.
Manuela Gretkowska, Przeprawa,
Wydawnictwo Znak, Kraków 2023.
(wyróżnienie własne)
To takie miłe nie myśleć o sobie – skórze, marznącym ciele. Wychodzić przed świtem na taras w koszuli nocnej bez koca, płaszcza.
🖇
Medytacja to narkotyk. Wieloletni nałóg dający błogość. Jedyna ucieczka od tego, co się dzieje, i spokojny powrót do siebie.
(tamże)
*
#boToPolskaWłaśnie:
Już nie mam sił, nie mam dwudziestu lat. „Nie buduję demokracji”, jej ruiny sypią się mi na głowę.
[…]
Nie wyobrażam sobie powrotu do niewolnictwa. Urodziłam się w niewoli, nie zamierzam w niej umierać.
🖇
Rządzący szubrawcy nie chcą wyprowadzić Polski z Europy, oni nigdy w Europie nie byli. Chcą zabrać nam europejską Polskę. Najpierw ją rozmontować i wynieść dla niepoznaki w kawałkach.
🖇
Na Heathrow przyjezdnych witał napis: „Jesteś w Londynie, rób, co chcesz i jak chcesz”. Na Okęciu: „Jesteśmy dumni z Polski”. Wyobrażam sobie takie napisy w przedwojennym Berlinie: „Jesteśmy dumni z Niemiec” – bo to ten sam styl, faszyzujących lat 30. […] Durni, nie dumni, to literówka.
🖇
Uchodźcy umierają zimą w lasach, na waszym przedmurzu chrześcijaństwa i przedmóżdżu rozumu.
🖇
Milionowe przekręty, rozkradanie państwa, pisowskie afery i żadnych wyroków, tylko procesy za obrazę. Zaskarżono frazę Twardocha płynącą z głębi urażonego śląskiego serca: »Pierdol się, Polsko«. Pisarz sprawę wygrał. Od siebie dorzucę »Pierdol się, Polsko« bez prezerwatywy. Zajdź w niechcianą ciążę. Dostań powikłań, wyląduj w szpitalu, gdzie ginekolog, ksiądz razem z prokuratorem będą czekali na obumarcie twojego płodu i ciebie. […]
Kiedy umrzesz, napiszą w protokole obumarcie płodu i matki. Znakomite słowo odsuwające odpowiedzialność za uprawomocnione morderstwo.
🖇
Polska to kraj niesamowitego bohaterstwa. Jeden samotny, malutki człowieczek postanowił ją rozpierdolić i mu się to udaje!
🖇
Polska wyjątkowość bierze się z pańszczyźnianego niewolnictwa i katolicyzmu. Żaden inny zachodnioeuropejski kraj nie miał zainstalowanego w mentalności równie skutecznego perpetuum mobile upodlenia. […] Tu nie da się żyć bez historycznej świadomości, do czego prowadzi polskość.
🖇
W Polsce przemoc jest sposobem bycia, wciska się wszędzie z siłą wichury.
🖇
[…] na koniec pytania. Dawniej były do przewidzenia. W pierwszym rzędzie zasiadał czytelnik mający za złe feminizm, seks albo przeintelektualizowane wątki, których nie rozumie, a skoro płaci za książkę, to „należy się rozumieć”. Teraz z brzegu, żeby ostentacyjnie wyjść, ktoś, komu w głowie się nie mieści, że mogę tak „nienawidzić Polski i Polaków”.
🖇
Noworoczne race, fajerwerki przypominają świece ratunkowe wystrzelone na oceanie głupoty.
– Odgłosy bitwy, narodowej rywalizacji wsiowego debilizmu z miejskim skretynieniem. – Piotr gasi światło.
🖇
Łamią konstytucję, okradają państwo na miliony, ale będą ścigać pisarkę za jedno słowo, w dodatku nieistniejące? Jest skurwiel, jest kurdupel, skurdupla nie ma, prezes jest.
🖇
W Polsce niebezpieczna bliskość władzy religijnej i świeckiej to zawsze zły omen. Zwłaszcza gdy dwa najważniejsze stanowiska w kraju zajmowali bracia. Kaczyńscy premier i prezydent. Podobny przypadek wydarzył się przed innym upadkiem Polski. Ostatnim prymasem Rzeczpospolitej, czyli potencjalnym interrexem, zastępującym ostatniego króla Stanisława Poniatowskiego, był jego brat Michał Jerzy Poniatowski. Wtedy Polska straciła miejsce na mapie. Teraz tracimy miejsce w Europie. Wychodzimy z niej razem ze swoim archaicznym, nierozliczonym dosłownie i kryminalnie Kościołem.
🖇
Twórca sadyzmu, markiz de Sade, wiedział, co pisze o Kościele – jeżeli nie potraktuje się go jak sekty złoczyńców, wcześniej czy później odrodzi się w swojej najgorszej postaci prześladowców, zboczeńców i złodziei.
🖇
Wrócił i się zaczyna. „Jestem katolikiem, mogę krytykować Kościół”. Takie oświadczenie Tuska dzisiaj, w 2021, byłego szefa Rady Europejskiej brzmi jak: „Jestem cukrzykiem, ćpam cukier, ale się leczę”. Mam pod kontrolą nieuleczalną chorobę razem z uzależnieniem. Chroniczną polską przypadłość oddawania kasy i hołdu uświęconej patologii.
🖇
Gdyby polscy katolicy zaczęli myśleć, zostaliby protestantami. Nie ma innego logicznego wyjścia, Kościoła nie da się zreformować.
🖇
Jasne, jesteśmy w chorym mieście. Otwarte tylko apteki i monopolowe dla chorych na alkoholizm.
🖇
Chcę tabletkę wymazującą pamięć tego kraju, pamięć, z którą już nic nie da się zrobić. Niczego nie uczy nikczemników, a poczciwych ludzi straszy.
🖇
Świetnie, że jeszcze mamy wybór. To „jeszcze” jest najważniejsze do tego stopnia, że stało się pierwszym słowem hymnu. „Na początku było słowo”, u nas tym słowem stwarzającym polskość jest „jeszcze” – „Jeszcze Polska nie zginęła”. Nie ma celniejszego opisu tego kraju: zamiast realu wieczna nadzieja. Jeszcze nie wyszliśmy z Europy, jeszcze nie jest tak źle, jeszcze nie dorżnęli wolności słowa, więc jeszcze Polska nie zginęła. Zawsze można się pocieszać: nie mamy już nic, ale jeszcze żyjemy. […]
Świadomy człowiek wie, co robi, czyli umie sporządzić bilans tego, co traci, co zyskuje.
🖇
Kościół polski stał się Kościołem kibolskim. Syntezą polskiego modelu męskości. Świętojebliwy cham, oskalpowany z myśli i empatii, żądający respektu. Bo jak nie, to w mordę i do piekła.
(też tamże)
dwa dni później niż w zeszłym roku spadł śnieg, podwójnie pierwszy. pierwszy tego zimnego czasu, pierwszy bez Niej. cieszę się nim za Nią i dzięki temu jest dziś ze mną od rana bardziej niż zwykle.
327/365
[całkowita asystencja: Sadownik],
fragmenty.
Znowu ten metafizyczny przeciąg między światami, między śmiercią a nami.
Manuela Gretkowska, Przeprawa,
Wydawnictwo Znak, Kraków 2023.
każda chwila jest ważna.
nie ważnością odbić w krzywych zwierciadłach pytań: „dobre to?”, „czy przyda się komuś?”.
ważnością per se.
326/365
[suplement późnopopołudniowy]
„Trzeba się zgubić, żeby znaleźć miejsce, do którego nie można trafić. Inaczej każdy by wiedział, gdzie ono jest”. Wykorzystajmy czas, kiedy jesteśmy zagubieni. […] Właśnie w tym czasie poznamy zupełnie nowe ścieżki w nas samych, aby dotrzeć do niezwykłego miejsca: do życia.
Ana Claudia Quintana Arantes, Śmierć warta przeżycia,
przeł. Barbara Bardadyn,
Wydawnictwo Feeria, Łódź 2025.
— fajnie byłoby…
— żyć?
— touché!
324/365
Czy istnieje inny sposób, żeby się uratować? Jeśli nie poprzez tworzenie własnych rzeczywistości?
— Clarice Lispector (1920–1977)
Nadszedł czas, by w pełni zaakceptować tajemnicze życie tych,
którzy pewnego dnia umrą.
•
Życie rozkazuje mi: „Ruszaj się!”.
Ana Claudia Quintana Arantes, Śmierć warta przeżycia,
przeł. Barbara Bardadyn,
Wydawnictwo Feeria, Łódź 2025.
*
Paolo Fresu, Hope, Richard Galliano (akordeon),
Jan Lundgren (fortepian), Paolo Fresu (trąbka).
Wpadł mi w ręce jakiś czas temu. Pamiętam, kto go narysował, choć nie pamiętam Jego imienia. Młody człowiek. Wtedy student ostatniego roku studiów, które rzucił. Dziś lekarz. Ode mnie do Niego dwa uściski dłoni.
Wpadł mi w ręce jakiś czas temu. Nie miałam pojęcia, co z nim zrobić, ale wierzyłam, że przyjdzie chwila, gdy powie: już, teraz i tu. I tak się stało. To tu, to dziś. Piętnaście lat, sześć miesięcy, dwa tygodnie i dwa dni po Jej urodzinach. Siedem miesięcy bez czterech dni po Jej śmierci. Jestem przekonana, że nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa.
Wpadł mi w ręce jakiś czas temu. Portrecik. Wybrał słowa, które chce mieć blisko siebie.
Komplikujemy sobie życie od momentu narodzin aż do śmierci, dlatego według mnie tak bardzo lubimy prostotę, którą wnoszą w nasze życie zwierzęta.
🐾🐾
Zwierzęta, podobnie jak ludzie, zawierają długie przyjaźnie.
🐾🐾
Więź między tobą a twoim zwierzęciem nigdy nie zniknie.
🐾🐾
🐾🐾
Niektórzy ludzie twierdzą, że zwierzęta się nie śmieją ani nie uśmiechają, ale muszą to być ludzie, którzy nigdy nie mieli futrzanego przyjaciela.
🐾🐾
Łatwo jest ufać zwierzęciu i je kochać, ale już nie tak łatwo pokochać ludzi i im zaufać. Zwierzęta obdarzają nas miłością bezwarunkową. […] Po prostu nas kochają, a ich miłość nie ginie po śmierci ciała fizycznego.
🐾🐾
Nasze zwierzęta wiedzą natomiast, że miłość jest wieczna.
🐾🐾
Miłość to potężna energia, która łączy ludzi i zwierzęta niezależnie od tego, czy ma to miejsce w naszym wymiarze, czy w innym. […] Zwierzaki są ważnymi członkami naszej rodziny, którzy obdarzają nas wsparciem emocjonalnym i towarzystwem.
🐾🐾
Energii nie można zniszczyć, podobnie jak miłości.
🐾🐾
Każdy z nas przynajmniej raz w życiu doświadczy żałoby i smutku. Wszyscy radzimy sobie z nimi po swojemu.
🐾🐾
Nie każdy to zrozumie, ale to nie ich podróż ani wspomnienia.
🐾🐾
Kiedy w naszym życiu pojawia się zwierzę, wszyscy wiemy, że któregoś dnia trzeba będzie się pożegnać, ale to wcale nie ułatwia sprawy. […]
Twoje serce będzie złamane, ale pomyśl wtedy o ogromie miłości, którą w swoim czasie otrzymałeś. Będziesz tęsknić za swoimi bliskimi. Będziesz ich szukać, a potem przypominać sobie, że ich nie ma. Będziesz rozmawiać z przyjaciółmi i członkami rodziny, którzy nie będą rozumieli twojego smutku. Odbędziesz też rozmowy z bliskimi, którzy na pewno cię zrozumieją. Nie tylko wspomnienie o zmarłych zapisze się w twoim sercu i duszy, ale także twoja miłość pozostanie z nimi przez wieczność.
Kristy Robinett, Tęczowy most. Opowieści czworonożnych
przyjaciół z Nieba, przeł. Katarzyna Dumińska,
Wydawnictwo Illuminatio, Białystok 2025.
Ta jest drugą książką, którą wyjęłam z tamtej. Jest niczym kudłaty suplement do Znaków. Swoisty przybornik. Plasterek wyjęty z apteczki z kłaczkiem.
Wszystkim cudownym futrzakom,
które kochałam […].
Ślady waszych łap odcisnęły się w moim sercu
na zawsze.
🖇 🖇
Nawet jeśli wiemy, że nadszedł już czas, w którym zwierzę musi odejść, serce nie przestaje cierpieć i tęsknić.
🐾🐾
Nie jest łatwo puścić coś [kogoś], co ze wszystkich sił kochasz – tak naprawdę jest to najtrudniejsze zadanie.
🐾🐾
Kiedy umiera nam ukochana osoba, każdy traktuje żałobę jak coś oczywistego, niekoniecznie jednak dzieje się tak w przypadku śmierci zwierzęcia. Ludzie, którzy wydawali nam się sprawdzeni i zaufani, często postrzegają żałobę po zwierzęciu jako coś dziwacznego lub głupiego. „To tylko zwierzę”, z ich ust zwykle padają te słowa. Twój towarzysz jest kimś o wiele ważniejszym niż zwykłe zwierzę, ale zrozumie to wyłącznie inny właściciel, który doświadczył ogromu smutku po jego stracie.
🐾🐾
Miłość ma swoją cenę, ale jeszcze więcej nas kosztuje odcięcie się od niej.
🐾🐾
– Smutek przewraca nasze życie do góry nogami – powiedziała, nie zwracając się do nikogo bezpośrednio. – Ryzykujemy za każdym razem, kiedy obdarzamy kogoś uczuciem, wierzę jednak, że ryzyko związane z miłością przewyższa nawet ból po stracie. Cierpienie, w którym się pogrążamy, po prostu nie pozwala nam tego dostrzec.
🐾🐾
Stary człowiek i jego pies szli wzdłuż wiejskiej drogi, podziwiając krajobrazy, kiedy mężczyzna nagle uświadomił sobie, że nie żyje. […] Starzec i jego pies podeszli do bramy, ale natychmiast zatrzymał ich człowiek siedzący przy pięknym rzeźbionym biurku.
– Czy to Niebo? – zapytał mężczyzna z psem siedzącym u jego boku.
– Zgadza się, proszę pana – odpowiedział człowiek.
[…]
– Pan może wejść, ale nie wpuszczamy zwierząt.
Mężczyzna zastanawiał się przez chwilę, nie mógł jednak zostawić psa samego. Podziękował strażnikowi, odwrócił się i zaczął iść w przeciwnym kierunku. […]
– Czy mój przyjaciel też może wejść? – Starzec wskazał na swojego psa.
– Oczywiście. Obok studni jest miska.
[…]
– Co to za miejsce? – zapytał mężczyzna.
– To jest Niebo.
– Z pewnością tak nie wygląda. Dopiero co wróciłem z miejsca na końcu tej drogi, gdzie powiedziano mi, że to Niebo.
– Ma pan na myśli miejsce ze złotą ulicą i perłową bramą? To było Piekło.
Starzec zamyślił się przez chwilę, zastanawiając się, czy był to jakiś test.
– Nie denerwuje pana, że nazywają się Niebem?
– Ależ skąd, to zaoszczędza nam bardzo dużo czasu. Od razu odsiewają ludzi gotowych zostawić swoich najlepszych przyjaciół na zewnątrz.
🐾🐾
Wielu ludzi martwi się, że próbują zastąpić jedno zwierzę drugim, ale w rzeczywistości nikogo – ani zwierzęcia, ani człowieka – nie da się zastąpić. Można natomiast obdarzyć kolejne osoby miłością. Nasze zwierzęta i bliscy z Zaświatów mogą zobaczyć, usłyszeć i poczuć, co się z tobą dzieje, a ostatnią rzeczą, jakiej by sobie życzyli, jest twój smutek.
🐾🐾
[…] akt komunikacji zawsze jest ten sam – niezależnie od tego, czy rozmawiamy z człowiekiem, czy ze zwierzęciem, opiera się na duszy.
🐾🐾
– Czy zwierzęta nam wybaczają? – zapytał mnie bez zbędnych ceregieli.
– Nie uważam, żeby zwierzęta żywiły do nas urazę w taki sposób jak ludzie – odpowiedziałam, wciąż czując gorąco na dłoni. – Zazwyczaj jest tak, że to my sami jesteśmy swoimi największymi wrogami, więc nie potrzebujemy przebaczenia od nikogo innego niż od siebie.
🐾🐾
– Nie ma sprawy. – Uśmiechnęłam się. – Nie musisz wierzyć w życie po śmierci, żeby istniało.
🐾🐾
Jesteś bardzo dzielny, ale jesteś tylko człowiekiem. Wolno ci odczuwać zranienie. Wolno ci się bać, a nawet szlochać i się nad sobą użalać. To wszystko jest ludzkie. Jesteś odważny, ale musisz także być dla siebie dobry i przestać przepraszać za bycie człowiekiem. Pies nie przeprasza za to, że jest psem, a kot za to, że jest kotem.
[…]
Koty spędzają dużo czasu na myciu się i drzemkach w promieniach słońca. Psy przeznaczają swój czas na zabawę. Dbanie o siebie nie jest luksusem, tylko paliwem dla twojej duszy.
🐾🐾
Jeśli przechodzisz trudny czas, odczuwasz smutek, załamanie lub niepokój, wiedz, że nie jesteś słaby ani nie jesteś sam. Jesteś odważny. Poznałeś ciemność i się z niej wyłoniłeś.
🐾🐾
Najłatwiej jest trwać w stagnacji po stracie bliskiej osoby lub zwierzaka, ale jeśli chcemy ruszyć z miejsca, musimy zdobyć się na wysiłek i zostawić ból za sobą, zabierając w dalszą podróż tylko szczęśliwe wspomnienia. […] Uwolnienie się od bólu nie polega na zapomnieniu, tylko na pozwoleniu naszym bliskim na odbycie swojej podróży, po której – o czym często zapominamy – i tak do nas wracają.
🐾🐾
[…] możemy składać obietnice, ale stają się one bezwartościowe, jeśli przestaniemy dbać o nasze własne marzenia i pomysły. Musimy być dla siebie dobrzy.
🐾🐾
Druga Strona wcale nie jest tak daleko, jak myślimy.
🐾🐾
Samo odnalezienie celu nie oznacza jednak, że życie poda nam go na tacy.
🐾🐾
– Miej plany, ale nie złość się, jeśli będziesz musiał zmierzać do celu okrężną drogą – mawiała Marjorie.
Kristy Robinett, Tęczowy most. Opowieści czworonożnych
przyjaciół z Nieba, przeł. Katarzyna Dumińska,
Wydawnictwo Illuminatio, Białystok 2025.
(wyróżnienie własne)
Zwierzęcy przewodnik często reprezentuje cechy i przymioty, które w sobie dostrzegasz albo które dopiero musisz dostrzec […]. Możesz darzyć miłością wilki, niedźwiedzie, pingwiny, foki, aligatory, a nawet jednorożce. Atrybuty tych zwierząt pomogą ci odzyskać równowagę i odnaleźć drogę życiową.
🐾🐾
Otwórz się na niepewność. Czasami najpiękniejsze rozdziały przez długi czas nie zostają nazwane.
🐾🐾
Nie ma różnicy, czy kochało się kogoś przez dzień, czy przez lata – miłość i żal nie mają ram czasowych.
🐾🐾
Bądź otwarty na wszelkiego rodzaju wiadomości.
(tamże)
Ta książka jest konsekwencją podzielenia się cytatem. Przyszła do mnie pod koniec sierpnia. Czytałam ją prawie trzy miesiące, a wybieranie najważniejszych fragmentów, które chcę mieć pod ręką, zajęło mi tydzień.
Nie ma w tej książce niczego, czego bym nie doświadczyła w swoim życiu. Pełniła więc rolę odżywki, balsamu. Czytana po troszeczku, odkładana, czytana i odkładana.
Głęboko wierzę w siłę nauki – mówi Neil [Spector (1956–2020)]. – Wierzę jednak również w rzeczy, których nie jesteśmy w stanie udowodnić.
🖇
[…]
w świecie nie istnieje nic oprócz tajemnicy, która ukrywa się za tkaniną z naszych marnych dni pełnych strachu i jasno świeci, a my nawet nie wiemy o jej istnieniu.
— Sue Monk Kidd
🖇
Daty urodzin, rocznice albo szczęśliwe liczby często mają dla nas większe znaczenie niż dla statystyków i matematyków.
🖇
[Gio] Cała miłość, która istniała między nami, nagle miała zniknąć? Tak po prostu? Nie. To niemożliwe.
Noszę twe serce z sobą.
🖇
Ludzie mają tendencję do tego, aby kurczowo trzymać się modeli rzeczywistości lub paradygmatów, które znają i rozumieją. Jeżeli jakaś informacja kwestionuje nasz obecny paradygmat, próbujemy dopasować ją do swojego światopoglądu i nadać jej racjonalny sens. Szukamy logicznych wyjaśnień.
🖇
Kiedy odchodzimy z tego świata, miłość zawarta w naszych sercach nie znika w pustce. Wyrusza w podróż razem z nami i staje się częścią potężnej uniwersalnej siły życiowej, która zawiera w sobie całą naszą miłość i całe nasze światło.
🖇
Druga Strona znajdzie sposób na przyciągnięcie naszej uwagi […].
🖇
Gdybyście tylko mogli poczuć, jak ważną rolę odgrywacie w życiu ludzi, których spotykacie; jak ważni możecie być dla osób, o których nawet wam się nie śniło! W każdym z was jest coś, co pozostawiacie podczas każdego spotkania z innym człowiekiem.
— Fred Rogers (1928–2003)
🖇
Sekretny język każdego dnia otacza nas ze wszystkich stron. Pomaga nam zrozumieć niektóre spośród najbardziej dezorientujących elementów naszego świata. […] Pomaga nam zobaczyć znaczenie tam, gdzie wcześniej była wyłącznie ciemność albo chaos. Pomaga nam uporać się z poczuciem straty. Pomaga nam pamiętać, że Druga Strona nad nami czuwa i kocha nas mocniej, niż sądzimy.
🖇
Miłość jest mostem pomiędzy tobą a wszystkim innym.
— Rumi
Możemy znaleźć nowe poziomy bliskości i zadowolenia w relacji z bliskimi osobami, które przeszły już na Drugą Stronę. Możemy nawet odczuwać ich miłość w czystszy sposób niż przed ich śmiercią.
🖇
[…] nadzieja siedziała na jednym ramieniu, a na drugim czaił się strach.
🖇
Czasami znak jest po prostu szeptem w naszym sercu albo głębokim intuicyjnym przeczuciem, od którego nie jesteśmy w stanie się uwolnić. […] Życie jest bowiem czymś znacznie więcej niż tym, co widzimy w wymiarze fizycznym.
🖇
Wewnątrz każdego z nas istnieje połączenie z głębokim, pięknym źródłem miłości i wiedzy. Czasami udaje nam się wyciszyć na tyle, aby usłyszeć ciche szepty, które liczą się najbardziej.
🖇
[…] kto pomagał wam kochać dobroć rosnącą w waszym wnętrzu? […]
Niezależnie od tego, gdzie przebywają teraz ci ludzie – […] – wyobraźcie sobie, jak wiele radości sprawił im fakt, że właśnie o nich pomyśleliśmy.
— Fred Rogers (1928–2003)
🖇
Sposób, w jaki nosimy własną energię i dzielimy się nią z innymi, może być niewidoczny gołym okiem, ale jest równie rzeczywisty jak uścisk dłoni. Wszyscy wnosimy określony ładunek energetyczny do każdego spotkania w naszym życiu. […] Kiedy już otworzymy umysł i serce na ten sekretny język, zaczniemy widzieć go dosłownie wszędzie.
Wszędzie.
🖇
Sztuka ma naprawdę niesamowitą moc, ale na poziomie społecznym nie cenimy jej tak bardzo, jak powinniśmy.
Sztuka jest sposobem na opowiadanie kolektywnej historii o całej ludzkości, ale również jednym z najpotężniejszych sposobów na połączenie się z innymi ludźmi żyjącymi w świecie ziemskim. Wyzbywanie się tego połączenia jest krótkowzroczne i kosztowne. Ignorowanie sztuki powoduje, że tracimy kontakt ze światłem, energią […].
🖇
Musiałam ruszyć w nieznane, skoczyć z urwiska. Każdego dnia dochodziłam do nowego urwiska i skakałam z niego. […] Nasze istnienie może być czymś znacznie większym i piękniejszym, niż nam się wydaje.
🖇
[Natali] Powinniśmy zdać sobie sprawę, że mamy wystarczająco dużo mocy, aby urzeczywistniać różne rzeczy. Dopiero wtedy będziemy w stanie naprawdę je urzeczywistnić – dodaje. – Wszyscy jesteśmy w stanie tworzyć magię w tym świecie. Musimy jedynie uwierzyć, że możemy to robić.
🖇
Znaki są wokół nas! Zawsze będą! Druga Strona nigdy nie przestanie wysyłać do nas tych niesamowitych sygnałów. Nigdy nie przestanie próbować.
🖇
[…] wszyscy wcześniej czy później stajemy przed wyborami, które wpływają na trajektorię życia naszego i innych ludzi. Wszyscy w pewnym momencie dochodzimy do rozstaju dróg i musimy wybrać, którą podążymy.
🖇
To poczucie kontaktu jest dostępne dla każdego z nas. Sekretny język wszechświata nie musi pozostać w tajemnicy. Moc znaków jest nieograniczona i nieskrępowana. Możemy samodzielnie wybrać hasło dostępu.
🖇
Jestem przekonany, że najważniejszym elementem człowieczeństwa nie jest ciało fizyczne, lecz niefizyczna esencja, przez niektórych nazywana duszą… Niefizyczny aspekt człowieka nie może umrzeć i nie może ulec zniszczeniu, ponieważ nie jest materialny.
— Harold Kushner (1935–2023)
🖇
[…] proste akty życzliwości mogą pociągnąć za sobą następstwa, których nawet sobie nie wyobrażaliśmy.
🖇
Nie jesteśmy w stanie napić się kawy razem z bliską osobą przebywającą po Drugiej Stronie, ale możemy
w cudowny sposób poczuć, że znów znajduje się blisko nas.
Musimy jedynie o to poprosić.
🖇
Gdy towarzyszą nam w świecie fizycznym, są naszymi nauczycielami i dzielą się z nami głębokimi naukami o bezwarunkowej miłości. […] Kiedy odchodzą z tego świata, pozostają z nami połączone w realny i potężny sposób. Wciąż dostarczają nam nadziei, pociechy, wsparcia i oczywiście wiecznej miłości.
[…] zwierzęta mogą wysyłać znaki lepiej niż ludzie. Dlaczego? Dlatego, że znajdują się w pierwotnym stanie świadomości. Nie ogranicza ich analityczne myślenie, więc mogą swobodnie nawiązywać kontakt z energią, która jest zawarta w połączeniu istniejącym pomiędzy nimi a nami. […]
Z uwagi na tę niewinność i wolność zwierzęta z łatwością dostrzegają przepływ energii w naszym wszechświecie.
🖇
Dopóki nie pokochasz zwierzęcia, pewna część twojej duszy pozostanie nieprzebudzona.
— Anatole France (1884–1924)
🖇
Znaki mogą nas zmienić. Znaki mogą przenieść nas z jednego stanu świadomości w inny. Mogą przenieść nas z rozpaczy w nadzieję albo z poczucia straty w poczucie bezpieczeństwa. Mogą sprawić, że przestaniemy być zablokowani […].
Laura Lynne Jackson, Znaki. Jak odczytywać
sygnały,
które wysyła wszechświat, przeł. Michał Lewiński,
Wydawnictwo Illuminatio, Białystok 2025.
(wyróżnienie własne)
Miłość jest silniejsza i bardziej spajająca niż cokolwiek innego – nawet śmierć.
🖇
Znaki są wokół nas. Wiadomości są wokół nas. […] Wszystkie te procesy dzieją się wokół nas każdego dnia i tylko od nas zależy, czy otworzymy się na nie – czy będziemy świadomi ich istnienia.
Jeśli bowiem staniemy się uważni, zaczniemy dostrzegać rzeczy, których wcześniej nie byliśmy w stanie zobaczyć. A kiedy je ujrzymy, już nigdy nie będziemy mogli – ani chcieli – przestać widzieć.
🖇
Wyrażenie podziękowań jest świetnym sposobem na uhonorowanie błogosławieństw związanych z faktem, że wszyscy jesteśmy połączeni.
🖇
Znaki są wokół nas. Potwierdzenia są wokół nas. Miłość jest wokół nas. Musimy jedynie nauczyć się ją przyjmować.
Znaki rzucają światło na nasze obawy, abyśmy nie zgubili się w ciemności […].
(tamże)
wszyscy* potrzebujemy być zobaczeni.
wszyscy* potrzebujemy być przyjęci.
bez wyjątku*.
321/365
__________
* również nasze łzy i poczucie beznadziei.
– Czy mogę pani pokazać jej zdjęcie? – zapytał zmieszany.
Kristy Robinett, Tęczowy most. Opowieści czworonożnych
przyjaciół z Nieba, przeł. Katarzyna Dumińska,
Wydawnictwo Illuminatio, Białystok 2025.
Autor(ka) nie do ustalenia.
Nie chcę zapomnieć. Wskrzeszam swoich umarłych w zapamiętanych obrazach, słowach, gestach. Żywi w mojej pamięci, pełnej luk i niedopowiedzeń. […]
Może dlatego nie potrafię pojąć śmierci, bo przechodzi najśmielsze wyobrażenia? Świat trwa, mimo że nas już w nim nie ma. Właśnie ktoś z niego odszedł, ktoś niepowtarzalny, a świat nie czuje się przez to bardziej ubogi. Jak to możliwe, że dalej się kręci, jakby nigdy nic? W pewnym sensie nie ludzie umierają, tylko świat.
•
Ja po prostu jestem zupełnie inaczej.
•
[…] umarli wcale nie umierają, tylko żyją w innej czasoprzestrzeni. Dalecy i bliscy jednocześnie. Wystarczy szczelina pamięci i wypływają z niej tacy, jacy byli za życia.
•
Wydaje mi się, że cię znałam. Ale
znałam tylko mały fragment ciebie.
•
Pomiędzy narodzinami i śmiercią wąski skrawek nazwany życiem. Tylko to jest nam dane. Tylko to możemy wypełnić treścią. I tylko o tym decydować. Cała reszta to ciąg milczenia, niebytu, o którym czasem sobie przypominamy, zasypiając. W tej ciszy ty. W tę ciszę zmierzam ja. I każdy z nas.
•
Jak dalej żyć, gdy wszystkie drogi rozchodzące się od tego jednego punktu, donikąd nie prowadzą? Czy śmierć uczy pokory wobec życia? Zgody na nie? Mnie nauczyła. Bunt wobec życia ucichł, bunt wobec twojej śmierci wciąż jest żywy.
•
I tylko śmierć nadaje sens życiu, porządkuje jego chaos, układa niepasujące do siebie fragmenty. Wtedy już wiemy, że było potrzebne coś, by mogło się zdarzyć coś innego.
•
Słowa, słowa, słowa… Niezdolne oddać mojej miłości do ciebie i twojej do mnie. Czy zdolne unieśmiertelnić przynajmniej pamięć o niej?
Joanna Mizielińska, Księga umarłych,
Wydawnictwo Agora, Warszawa 2025.
(wyróżnienie własne)
*
Fryderyk Chopin, Walc h-moll nr 2, op. 69,
Richard Galliano (akordeon).
Wczoraj mignęła mi informacja o spotkaniu z poetą. Kulki w głowie natychmiast się zderzyły, generując pytanie: czyżby nowy tomik? Więc klik, klik i wszystko było jasne. Więc klik, klik i wieczorna degustacja.
Raz w życiu byłam na spotkaniu autorskim. Powiedziałam sobie: nigdy więcej, ale tomik nowy chrupnąć wiersz za wierszem: zawsze. Biegusiem!
ufność że nadzieja rozumienia losu
choć nie jestem z rodu jego dumnych sierot
jest pretensją która zasługuje na wzgardę
[…]
miała piękno i mądrość
ale co to znaczy?
🖇
trwało to nietrwale
lecz jakoś pamiętnie
🖇
Daj mi proszę tysiąc i sto pocałunków
i raz jeszcze tysiąc i sto pocałunków,
po czym znowu tysiąc i sto pocałunków.
A kiedy zliczymy już wiele tysięcy,
ukryjemy liczby miłosnych rachunków
przed sobą i tymi, co złośliwym czarem
mogą nam zaszkodzić, poznawszy ich miarę.
🖇
jak oni to robią że ich nagle nie ma?
stają na poboczu wykluczonych z ruchu
i patrzą jak jadę […]
🖇
na miejscu był lekarz
zdjął sznurek i zbadał
skrzydła
co w dzieciństwie wyrosły u ramion
były naturalne
gotowe do lotu
🖇
centralny
centralny
della nostra vita
na drugim peronie strada infinita
🖇
i do końca życia szukał go po lasach
żeby się odstało co się nie zdarzyło
🖇
kiedy dante stanął przed samą miłością
zobaczył węzeł powszechny
miłości
ujrzał – zaświadcza – jak się scala związane
to co rozprasza się
w świata wszechświecie
nie tak związane że niewoli
miłość
lecz nie wyklucza z miłości
niczego
ponadto jest to spektakl tak ciekawy
że zmienia się wszystko
ale w tym co patrzy
🖇
za każdym razem kiedy widzę z bliska
krzewy twoich dłoni
myślę o rzeczach którymi mnie karmią
[…]
czy wiesz
że jeśli wciąż żyję to przez nie?
🖇
[…] miłość jest tym co jest w życiu niezbędne
bez czego się dusisz
bez czego się nudzisz
[…]
miłość jest tym tamtą
i tą
tamtą ową
[…]
miłość niezależna jest od kochanego
i od tego co kocha
[…]
w ten sposób jesteśmy boginią i bogiem
uniwersalną wiązką pokochania
tego niewszystkiego co nas umie porwać
🖇
ktoś mówi inwazja
ktoś mówi tsunami
a jej wielkie pola
zestawione z niebem
to flaga narodu który jest
za miedzą
boję się o nawłoć
martwię się o wrotycz
🖇
co za radość być nikim
niczym co przeszkadza
nawet nie wiesz komu
nie domyślasz się czemu
🖇
mój amuleciku
muszelko tyrreńska
kamyku z napisem amor vincit omnia
[…]
kocham cię tak bardzo że nawet ja tłumacz
nie przełożę tego na przewrotny język
🖇
Mówić, nazywając rzeczy po imieniu,
z poczuciem, że imię nie jest przeznaczeniem,
tylko nową rzeźbą pod dawną postacią,
nowym ożywieniem archaicznej gliny.
Ale do rzeczy… O co chodzi temu,
co myśląc o kraju, który chce być Bogiem
tylko dlatego, że jest katolicki,
życzy mu, by pragnął być kruchym człowiekiem,
dostrzegając w innych okruchy boskości.
To proste: on pragnie… Ja pragnę, ty pragniesz…
Przecież społeczność to jest koniugacja
w całej rozciągłości losów i przypadków,
reguł i wyjątków, form ułomnych i pełnych…
🖇
nie kocham wiersza który właśnie piszę
ale kocham rękę która pisze co piszę
nie przez to że moja tylko że posłuszna
komuś kim nie jestem
że idzie przeze mnie w niebywałą stronę
nie do przewidzenia
[…]
wszystko idzie samo
i idzie przez innych
Jarosław Mikołajewski,
Na skrawku,
Wydawnictwo Literackie, Kraków 2025.
(wyróżnienie własne)
na skrawku papieru
na skrawku czasu
na skrawku domowej ciszy
na skrawku hałasu który robi cisza
[…]
na skrawku siebie
[…]
na skrawku
na skraweczku
na skrawku języka
na języka skraweńku
na skrawku wszystkiego co trwa i co nie trwa
na skrawuniu
na samym skrawuniu
na samym
🖇
czasami moje serce jest tak trudne
i ciężkie
że czekam na kogoś kto mi je poniesie
[…]
albo że otworzy i przyjmie do siebie
🖇
ku przerażeniu przodków
co są we mnie
ku ich zachwytowi i serca bezsłowiu
🖇
nie walczę o lepsze
bo lepszego nie ma
nie żałuję gorszego
bo przeszłość jest częścią
tego mojego prawdziwszego teraz
🖇
nie jestem wodą
nie jestem kamieniem
nie wiem od razu
nie wiem także potem
🖇
pomyślałem że mało trzeba do wdzięczności
i zmysłu wielkości własnej szansy na ziemi
🖇
chcę odprowadzić cię do domu który
nosisz w samej sobie
(tamże)
jest pytanie, piękne, bo pozwala pytanej osobie zachować godność, podmiotowość i sprawczość. jest to samo pytanie, wciąż piękne, bo umożliwia osobie pytającej uniknąć pokus, jakimi są omnipotencja i kontrolowanie światów.
to magiczne pytanie brzmi: w czym mogę ci pomóc?
316/365
Są ludzie, którzy celują w dostrzeganiu innych w sposób, który nazwałbym policyjnym. Dużo widzą, ale na każdy temat mają wyrobioną opinię. Czymś innym jest bycie dostrzeżonym z ciekawością i otwartością, bez ocen, nawet tych pozytywnych w rodzaju „o, jak świetnie wyglądasz”. Bo nawet pozytywne opinie są w końcu opiniami. […] W świecie queer bardzo ważne jest zjawisko wybranej rodziny. Są to bliscy ludzie, którzy przechodzili przez podobne, nierzadko trudne doświadczenia. Wspieramy się i na jakimś głębokim poziomie ufamy sobie, jeszcze zanim się dobrze poznamy. Mam poczucie, że w relacjach z osobami queer mogę głębiej oddychać, bo one potrafią dostrzec we mnie to, czego osoby normatywne nie są w stanie zobaczyć.
// owen kraus
Katarzyna Tubylewicz, Wolności moja. Książka
o poszukiwaniu,
Wielka Litera, Warszawa 2024.
Przegapiłabym tę książkę, bo czytana trzy lata temu nie przeskoczyła wysoko zawieszonej — przez poprzednie książki — poprzeczki.
Nie przegapiłam, bo po skończeniu ostatnio wydanej nowej książki Autorki, zatęskniłam za sposobem, w jaki formułuje Ona zdania, więc zrobiłam klik, klik i okazało się, że… bingo! Ta książka ukazała się w zeszłym roku. Nic o tym nie wiedziałam.
Chciałam wyrobić się z odcedzaniem najważniejszych dla mnie fragmentów na dzień niepodległościowego wzmożenia. Nie udało mi się. Dałam radę, delektując się wszystkimi wyróżnionymi w książce kawałkami, dopiero dziś. Odcedziłam, ustanawiając przy okazji 12 listopada moim prywatnym świętem wolności.
Moja wolność jest inna od Twojej. Obie bezcenne. Oby nikt nam ich nie odebrał pod osłoną niepodległości, wartości rodzinnych, wzrostu gospodarczego czy paciorków różańca.
Wolność wymyka się definicjom, można o niej opowiadać z tak wielu perspektyw, szukać jej na tak wiele sposobów. Nigdy nie jest pełna, zawsze coś ją ogranicza, marzymy o niej, uciekamy przed nią, pragniemy jej, boimy się. Ma cenę, bywa trudna, dąży do niej niewielu i często ci, dla których jest ważna, są trochę samotnikami.
🖇
[Agnieszka Holland] Moja wolność kończy się tam, gdzie zaczyna się wolność innego człowieka. […] Z tej przyczyny libertarianie, Korwin-Mikke i antyszczepionkowcy bardzo się mylą. […] nie ma czegoś takiego jak nieograniczona wolność w świecie, w którym istnieją powiązania między ludźmi.
🖇
Nieznający od prawie trzystu lat wojny Szwedzi […] definiują i czują wolność inaczej niż Polacy. Dla Polaków jest ona silnie połączona ze zbiorowym patriotyzmem i walką, dla Szwedów jest podarunkiem, który powinien być sprawiedliwie rozdzielony między wszystkich członków społeczeństwa: kobiety i mężczyzn, dorosłych i dzieci, starych i młodych, zdrowych i chorych.
🖇
[Marcin Wilk] […] wolność znajduje się na przeciwległym biegunie do poczucia bezpieczeństwa. Mamy w sobie silną tęsknotę za wolnością, ale kiedy zdamy sobie sprawę z tego, czym ona naprawdę może być, to się jej boimy. Prawdziwa emancypacja wiąże się przecież z buntem, często też z odrzuceniem, z przekraczaniem granic i norm społecznych. Jest w niej miejsce na burzenie naszych wewnętrznych murów, musimy się konfrontować ze zinternalizowanym obrazem samych siebie, wtłoczonym nam przez wychowanie i wpływ otoczenia.
🖇
[…] istnieją luksusowe formy zniewolenia, których może nam zazdrościć otoczenie, a które wcale nie są takie wygodne.
🖇
[…] jaki rodzaj argumentów na rzecz zmian zasługuje na poważne traktowanie. Czy fakt, że ktoś czuje się czymś dotknięty, stanowi argument nie do odrzucenia? Nawet jeśli nie ma powodów do obrazy?
🖇
Instalacja [Doroty Nieznalskiej Pasja, 2001] polemizowała z patriarchalnymi przekonaniami Kościoła i znajdującego się pod jego wpływem społeczeństwa.
Dorota Nieznalska, Pasja, 2001, fragment,
[dostęp 11.11.2025], źródło.
Kiedy opowiedziałam o niej moim szwedzkim studentom, nie mogli uwierzyć. Jak to możliwe, by ścigać sądownie twórcę za coś tak niewinnego jak penis na krzyżu?
🖇
W polityce tożsamości pierwszeństwo mają uczucia. Żyjemy w społeczeństwie, w którym mantrą stało się słowo „urażony”, a niepokój, że można kogoś dotknąć, prowadzi do bezsensownych ustępstw […].
Sara Kristoffersson
🖇
[Sara Kristoffersson] – Różnorodność jest interpretowana tylko jako obecność ludzi o różnym kolorze skóry, ale przecież powinna oznaczać też różnorodność pochodzenia społecznego. […]
Poza tym różnorodność powinna też oznaczać różnorodność perspektyw […], bo w przeciwnym razie ląduje się w sytuacji, gdy obowiązuje tylko jeden sposób patrzenia na świat. Wszystko się przez to upraszcza.
🖇
Jonas Gräslund, w debacie prasowej na temat palenia Koranu napisał, że reprezentanci wszelkich religii powinni cieszyć się istnieniem bluźnierstw i religijnych prowokacji: Bluźnierstwo to ważna część religii i zawsze religiom towarzyszyło. Zakazanie prowokacji powoduje, że religia staje się czymś dla bigotów, grą o władzę, okopywaniem się na z góry ustalonych pozycjach. Pomyślcie tylko, jak bardzo obrażał uczucia religijne sam Jezus!
🖇
Władza służy zakazywaniu. Władza jest przeciwieństwem wolności.
🖇
[David Lagercrantz] Do tego, że świat jest dziś w ruinie, doprowadził cały łańcuch wydarzeń, a wszystko zaczęło się właśnie wtedy: od wojny w Iraku. W 2001 roku, po atakach na World Trade Center, cały świat zjednoczył się w solidarności względem USA, w tym większość świata arabskiego, ale kiedy zaczęła się wojna w Iraku, zaczęto niszczyć podstawowe wartości. Amerykanie torturowali ludzi, by zwalczyć terroryzm, tworząc w ten sposób nowych terrorystów. Zaczęły się fale uchodźcze, które zachwiały stabilnością świata. Efekty trwają do dziś. Z wojną w Ukrainie będzie tak samo, bez względu na to, kiedy się skończy, będziemy pod jej wpływem przez kolejne dziesięciolecia.
🖇
[David Lagercrantz] Bunt jest tym, co sprawiło, że znalazłem siebie. […] Dopiero w momencie, w którym zaczynasz się buntować przeciw oczekiwaniom, zaczynasz jednocześnie znajdować siebie. Być może bunt sam w sobie nie ma wartości, ale jest w nim jakaś wielka siła. Człowiek rośnie w burzy.
🖇
Wolność słowa wbrew religijnej drażliwości ma cenę. Jak wszystko, powie cynik, jak rzeczy ważne, podkreśli idealista.
🖇
Ludziom może się wydawać, że różnią się diametralnie, bo pochodzą z innych światów, ale jeśli przebije się mur pozorów, okazuje się, że mają ze sobą wiele wspólnego.
David Lagercrantz
🖇
[Arti Grabowski] Opowiem ci jeszcze jedną pouczającą historię z Indii, z Bombaju. […] zarezerwowałem sobie z dużym wyprzedzeniem hostel, bo w Bombaju hotele są bardzo drogie. Wpłaciłem zaliczkę, a kiedy poszedłem pod wskazany adres, okazało się, że hostelu już nie ma. Spłonął dwa dni wcześniej. Zdenerwowany i spanikowany dzwonię do menadżera z pretensjami, że miałem rezerwację, że nie mam gdzie spać, co ja mam teraz zrobić?! W mieście nie ma nigdzie wolnych miejsc! Co za pech! A on na to: Nie, nie, nie! Jaki pech?! Pan jest wielkim szczęściarzem! Pan mógł być w tym hotelu. Przyznam, że kompletnie o tym nie pomyślałem, ale teraz moje podejście do tego typu sytuacji jest właśnie takie: to szczęście!
🖇
Wiem, jak to jest być w mniejszości. A poza tym nigdy nie utożsamiałem się z patriarchalnymi wzorcami męskości. Rozumiem, że dla niektórych ludzi podporę stanowi przekonanie, że aby być fajnym facetem, trzeba spłodzić syna, jeździć autem i kupić mieszkanie. Dla mnie męskość jest dużo bardziej złożonym zagadnieniem, to między innymi samorozwój, a jeśli siła, to taka, z której korzystasz w obronie słabszych lub prezentujesz ją przed samym sobą, na przykład na treningach boksu, na które uwielbiam chodzić.
Andrzej Gryżewski
🖇
[Arti Grabowski] […] małżeństwo to nie jest tak naprawdę związek z jedną osobą. […] Często nie zgadzam się z tym, co narzucają kultura i społeczeństwo. Na przykład z ideą, że podstawową jednostką społeczną ma być małżeństwo. To zdecydowanie zbyt często się nie sprawdza i bywa źródłem potwornych traum, które są potem pokoleniowo przekazywane.
🖇
[Arti Grabowski] Bardziej ekscytujące wydaje mi się stanie na skraju gzymsu niż skok w dół, bo konsekwencje skoku da się przewidzieć, a konsekwencji stania na gzymsie niekoniecznie.
🖇
[Marcin Wilk] […] czy zwierzęta zadają sobie pytania, co to jest dobrostan albo szczęście? One po prostu są w ciele, które mają. Nie zastanawiają się nad tym, czy ono jest dobre, czy ono jest złe, czy ono odpowiada standardom, czy nie, ale myślę, że bardzo silnie je czują i może to jest właśnie ich wolność.
🖇
[Piotr Ibrahim Kalwas] Wiesz, jest taki werset w Koranie, w polskim tłumaczeniu to brzmi jakoś tak: „Bądźcie wdzięczni, a nie niewdzięczni”. Zawsze pamiętam o tych słowach i mam w sobie wdzięczność.
🖇
[Marcin Wilk] Denis oduczał mnie wiecznego poczucia winy. Zauważyłaś, że człowiek, odczuwając zbyt długo przyjemność, zaczyna się zastanawiać, czy ona mu się należy i czy nie skończy się to katastrofą? Od razu czuje się winny. Pies obgryzający swoją zabawkę czy kostkę albo bawiący się z innym psem czuje po prostu bardzo dużą przyjemność, pokazuje to, machając ogonem, i nie ma żadnych wyrzutów sumienia.
Katarzyna Tubylewicz, Wolności moja. Książka
o poszukiwaniu,
Wielka Litera, Warszawa 2024.
(wyróżnienie własne)
[David Lagercrantz] Ścigane zwierzę po prostu biegnie. I to właśnie robiłem. […] No i jeśli przeżyjesz piekło, to zaczynasz się umacniać, już wiesz, że dasz radę ze wszystkim.
🖇
W dużej mierze nie można żyć bez wolności, jaką oferuje demokracja. Wolności przemieszczania się, wolności słowa, wolności od strachu, głodu, prześladowań, wolności osobistej, stowarzyszeń, wolności wyznania i przekonań. O wolności mogę opowiadać długo, natomiast główną refleksję mam taką, że nie jest ona moim celem, tylko nastawiony jestem na proces wyzwalania się z różnych ograniczeń zewnętrznych i wewnętrznych, by gdzieś na końcu tej drogi powiedzieć: „Żyłem, jak chciałem”.
Andrzej Gryżewski
🖇
[Arti Grabowski] Generalnie myślę, że większość czasu i tak jesteśmy bezpieczni, a na pewne źródła braku bezpieczeństwa nie mamy wpływu, dlatego nie ma sensu żyć w strachu.
🖇
[Piotr Ibrahim Kalwas] […] może być tak, że wolność polega na tym, iż wybierasz pewien rodzaj przymusu, który daje pewien rodzaj przestrzeni w myślach i w duszy. Ktoś mógłby powiedzieć, ojej, to jakiś nałóg, jakaś obsesja, jakieś uzależnienie. Ale to jest praktyka.
🖇
[Piotr Ibrahim Kalwas] Wąż zrzuca skórę od jednego do czterech razy w roku. Ludziom zdarza się, że rodzą się na nowo. Po prostu bywa tak, że ktoś staje się nowym człowiekiem.
🖇
[Sławomir Sierakowski] […] hasło maja 1968 roku „Bądź realistą, żądaj niemożliwego”. Przepis na pragmatyzm.
🖇
Może być tak, że wolność kobiet w pewnym wieku po prostu nie ma granic i bywa bardzo trudna do zaakceptowania przez społeczeństwo.
🖇
[…] w życiu liczy się głównie to, że żyjemy, a cała reszta jakoś się ułoży.
🖇
Potrzebujemy szaleńców, żeby podążać przetartą przez nich ścieżką, choć w dużo już bardziej opanowany sposób. I przy odrobinie szczęścia, bez popełniania ich błędów.
🖇
Nadzieja to także forma wolności.
🖇
W dzisiejszym świecie upieranie się, że potrzebny jest czas na przemyślenia, na uleżenie się i ułożenie, zaczyna być postawą radykalną, wolnościowym szaleństwem.
(tamże)
Kaan.
Myśląc o wolności tworzenia, warto patrzeć na dzieci, na ich radość kreowania. Kiedy dziecko rysuje obrazek, nie interesuje go efekt finalny, a gotowe dzieło od razu oddaje rodzicowi czy komuś innemu. Za to głęboko wchodzi w proces rysowania, podąża za kolorem, za kreską, za plamą.
Arti Grabowski
•
Czy jesteś gotowa, gotowy na to, aby pogodzić się z tym, że najważniejszym etapem w tworzeniu sztuki jest samo tworzenie? Dziecięce zatracenie się w procesie, czysta wyzwolona sztuka!
// Arti Grabowski
Katarzyna Tubylewicz, Wolności moja. Książka
o poszukiwaniu,
Wielka Litera, Warszawa 2024.
(wyróżnienie własne)
*
[suplement 13.11.2025]
Życzę, by w szkołach najpierwszym przedmiotem
była niezależność: sztuka wybierania
w poczuciu wolności od wszelkich nacisków
tłumu i rodziny. Przed każdym wyborem,
jak mieć odwagę, by zejść na dno siebie
i ujrzeć tam światło, poczuć własny oddech
nietłumiony uciskiem żadnych oczekiwań.
Jarosław Mikołajewski,
Na skrawku,
Wydawnictwo Literackie, Kraków 2025.
(wyróżnienie własne)
— im bardziej upierasz się, by biec, tym wolniej kroczysz we właściwym kierunku — świadomość wetknęła kij w mrowisko, odwieszając na haczyk białą kurteczkę. po chwili, odkładając czerwone rękawiczki na półkę, cisnęła dalej, w razie gdyby potrzebował innymi słowami to samo usłyszeć:
— zwolnić często oznacza przyspieszyć, a zatrzymać się to nic innego, jak zrobić milowy krok naprzód.
315/365
myślą: pustka. pomyśl: nisza. może być, że
to w swej formie tylko najczystsza okazja.
313/365
|
|
|
|
|
|
| [częściowa asystencja: Sadownik] | |
Ilekroć dostaję jakiś znak, traktuję go jak piękną wiadomość o nadziei, bezpieczeństwie i jedności, a także o tym, że wszyscy jesteśmy połączeni […].
•
Kiedy człowiek dostaje znaki, pragnie otrzymywać je nadal.
•
Kiedy słyszę od ludzi, że nie wierzą w te rzeczy, zawsze myślę sobie: W porządku, ale jeśli nie jesteście na to choć trochę otwarci, być może przegapicie coś naprawdę niesamowitego.
Laura Lynne Jackson, Znaki. Jak odczytywać
sygnały,
które wysyła wszechświat, przeł. Michał Lewiński,
Wydawnictwo Illuminatio, Białystok 2025.
(wyróżnienie własne)
*
Roberta Flack, After You.
— nie umiem prowadzić własnego życia — jęczał, skomlał, użalając się nad sobą bardziej niż zwykle.
— no raczej! — odwarknęła poirytowana świadomość, by zaraz potem, otrzepawszy fartuszek, już całkiem spokojnie udzielić informacji zwrotnej — to życie* prowadzi ciebie, chociaż tak bardzo opierasz się i z uporem maniaka zawracasz kijem rzeki.
312/365
______
* a nas dziś przeogromnie obdarowało.
nie, nie mogł_ś zapobiec. nie, nie mogł_ś zrobić więcej, lepiej, szybciej, inaczej. jedyna woda, na którą możesz się przygotować, nad którą możesz zapanować, to kałuże.
311/365
Cierpienie ma głęboki sens. Cierpienie ma taki sens jak rzeka, co nagle przecina ci w poprzek drogę. Nie ma mostu, nie ma brodu, nie ma promu, nie ma materiału ni narzędzi do zbudowania tratwy. Ty masz dostać się na drugi brzeg, żeby iść dalej. Masz to zrobić, wszak rzeka przecięła ci drogę, zatem twoja droga nie kończy się na tym brzegu, tu nie jest meta, bo wtedy się nie mówiłoby, że rzeka przecięła ci drogę. Więc twoja droga prowadzi przez rzekę i dalej, już po tamtej stronie. Nie możesz zrobić nic innego, jak rzekę przebyć.
— Czy nie ma sposobu na ominięcie rzeki, to znaczy na uniknięcie bezpośredniego kontaktu z wodą? Czy nie mogę iść w bok, w lewo czy w prawo, aż do napotkania mostu lub przewoźnika z łodzią?
— Rzeka przecięła ci drogę. Jeżeli ta rzeka jest na twojej drodze, to znaczy, że ta rzeka jest twoją drogą. Przebycie tej rzeki należy do twojej drogi. Jeżeli wykonasz obrót o dziewięćdziesiąt stopni i pójdziesz w bok, w lewo czy w prawo, to znaczy, że z drogi zbaczasz. Jeżeli obrócisz się na pięcie o sto osiemdziesiąt stopni i ruszysz, to znaczy, że z drogi zawracasz. Jeżeli usiądziesz na brzegu, na tym brzegu i zaczniesz liczyć sekundy, to znaczy, że twoja droga urywa się. Ta droga to droga do życia. Więc albo idziesz do życia, albo nie. Jeżeli tak, musisz rzekę przebyć. Musisz cierpienie przecierpieć. Tylko tak je przekroczysz i zostawisz na zawsze za sobą.
[…]
— Więc mam wejść do wody, nie umiejąc pływać?
— Czy możesz nauczyć się pływać bez wody?
— Ale przecież mogę się utopić!
— Utopić się możesz stojąc na brzegu i nie skacząc do wody. I zaiste, wtedy topisz się, wtedy toniesz.
— Kiedy?
— Kiedy stoisz na brzegu i nie skaczesz do wody.
Edward Stachura, Fabula rasa,
Wydawnictwo Estymator, Toruń 2000.
(wyróżnienie własne)
kształtujący mnie, w kolejności pojawienia się w moim życiu. jezus, buddha, lao tzu i… stachura*.
310/365
____________
* wziął się za mnie niewierszem.
Ta książka nie jest do przeczytania. Ta książka jest do odkrycia. […]
Ta książka jest opisem czegoś, co jest. To coś to nieśmiertelnie żywe życie. Możesz to odkryć, jeżeli nie utkniesz na słowach, jeżeli nie zachłyśniesz się słowami, nie zadusisz słowami i nie spoczniesz na słowie jak w trumnie. Jeżeli zawieruszysz się dalej, poza słowo, poza grób.
Komu w drogę, temu teraz.
Edward Stachura, Fabula rasa,
Wydawnictwo Estymator, Toruń 2000.
(wyróżnienie własne)
To z tej rozmowy wyjęto najpiękniejsze (dla mnie) fragmenty filmu. A z tej rozmowy dziś wyjęłam książkę. Klik, klik. Rzuciłam wszystko i nie śpieszę się. Nie czytam, delektuję się.
Pierwszy fragment, który mnie dziś leczy z niepewności i ze zniechęcenia, dał czadu — muszę go tu mieć już teraz. Ciekawe, co wydarzy się dalej…
— Kim jestem?
— […]
— Kim jestem? Inaczej.
— Jest rzeka. Piękna, nieporównywalna, niepowtarzalna, zawsze nowa a nieprzemijająca. Rzeka życia. Rzeka-życie.
Na rzece jest most. Arcydziwaczny. Most, który nie wie, skąd wziął się, nie wie też, po co wziął się, nie wie, czym jest, nie wie nad czym, nie wie nic, a wszystko wydaje mu się. Nie widzi ani nawet nie domyśla się płynącej pod nim rzeki życia. Wydaje mu się, że on jest rzeką życia.
Ty jesteś tym mostem.
Edward Stachura, Fabula rasa,
Wydawnictwo Estymator, Toruń 2000.
(wyróżnienie własne)
*
Męskie Granie, Wywiad z Jackiem
Budyniem Szymkiewiczem, część I–III, 2012.
