śmierć Heniutki, myślałam kiedyś, zamknie tego bloga. skończy się ten blog, gdy choroba mnie sponiewiera tak, że odbierze mi wszelką ciekawość światów we mnie i wokół mnie, pozbawi chęci i możliwości zachwytu chwilą. i przyszła wojna, i słowa straciły kompletnie sens.
59/365
Przywilej mam ogromny. Mogę na chwilę odłożyć wojnę. Odkładam, bo potrzebuję, ale przede wszystkim dlatego, że mogę.
Mam już swoje ulubione włoskie wydawnictwo. Mam też rozwiązany odwieczny, czyli około dzięsięcioletni, dylemat: co mam chcieć na urodziny / imieniny / bożonarodzeniowy prezent, przecież wszystko, czego potrzebuję, mam! Co chcesz dostać na urodziny / imieniny / bożonarodzeniowy prezent? Chcę, chcę! Książeczkę dla czterolatków po włosku chcę!
Szła do mnie z przygodami godnymi pana Patyczka. Zaginęła po drodze. Trzeba było się upomnieć, ale w końcu na początku tego tygodnia trafiła do ula. Przeczytanej raz, drugi, trzeci przytrafiła się w przedwojennym świecie taka historia.
Sadownikowi opadły ręce, ale nim go osądzimy, wyłuszczmy powód niemocy. Zarządził kolega-małżonek przebieranie się w piżamę, a ponieważ nie ma złudzeń, że nie zajmuje mi to kilka sekund lecz dobry kwadrans, oddalił się do swoich spraw i zapomniał o bożym świecie. Daję słowo, wzięłam piżamkę, odłożyłam na półkę wszystkie książki, a gdy odkładałam tę, tak na sekundkę sobie do niej zajrzałam i… zapomniałam o bożym świecie. Gdy rzeczywistość pociągnęła Sadownika za rękaw, sprowadzając go na Ziemię, ten był pewien damskiego focha, a tymczasem w sypialni… piżamka bez ludzkiego wkładu a Jabłoń w drzewnym zachwycie. Musiały mężczyźnie opaść ręce, musiały.
A książeczka? Doskonała! Parafrazując dla dużych: wielu będzie miało pomysł na Twoje życie i będą to wyłącznie kiepskie pomysły z punktu widzenia Twojej Duszy, ale są też tacy, którzy pomogą Ci trafić tam, gdzie chce być Twoje serce — pamiętaj o tym!
No i emocje — „ludzkie”, czyli patyczkowe, i kudłate — kreską przepiękną narysowane są i basta!
[Pewnego ranka Pan Patyczek biegnie zadowolony,
ale… uważaj na tego psa, przystojniaku!]
*
// Heniutka! Wypisz, wymaluj!
“Un ramo, lo prendo!
Che divertimento!”
scodinzola il cane,
tutto contento.
[„Gałąź! Biorę! / Co za zabawa!” / pies, cały szczęśliwy, macha ogonem.]
*
non sono un pennone
[nie jestem masztem]
*
Basta! Finitela! […]
Io non sono un comune rametto!
[Dość! Przestańcie! […] /
Nie jestem zwykłą gałązką!]
[Wrócę kiedykolwiek do mojego pięknego ogrodu?]
*
Ma Bastoncino, stanco, continua a sognare…
[Ale Pan Patyczek, choć zmęczony, nie przestaje marzyć…]
Julia Donaldson, Bastoncino, ilustr. Axel Scheffler,
z j. angielskiego przeł.
Arlette Remondi,
Edizioni EL, San Dorligo della Valle 2015.
(wyróżnienie własne)
*
Skończyłam połykanie tej książki kilka dni temu, ale towarzyszy mi uczucie, jakby to było w czasach „przed Chrystusem”. Czuję się tak, jak w te dni, gdy zmarł ktoś, kto był mi bliski — świat nie zatrzymał się, irracjonalnie gna naprzód. Kraj, który rozpoczął wojnę ma grać (jakby nigdy nic) w piłkę, brać udział w zawodach międzynarodowych, uczestniczyć w atrakcjach cywilizowanego świata — kto tu jest chory?
Wobec tego, co dzieje się tuż za naszą granicą, w stolicy europejskiego kraju — wobec tego, co zmieścić się w głowie nie może — trudno jest uznać za istotne to, co do tej pory było ważne. Jakie znaczenie ma książka wobec końca świata, jaki znamy?
Poudaję chwilę, że to, co robię, ma znaczenie, bo potrzebuję utrzymać się na powierzchni ciągłości sensu. Sensu, który nadaję małym krokom zrozumienia. Ta książka karmi wolnością, afirmuje niepowtarzalność każdego człowieka oraz ludzką różnorodność i? I ma na to dowody naukowe.
Możemy stwierdzić, że ludzki mózg nie jest ani kobiecy, ani męski. Jest wyjątkową mozaiką cech, niektórych bardziej powszechnych u kobiet, innych u mężczyzn. Mozaika zmienia się przez całe nasze życie, tak jak nieustannie zmieniający się wzór kolorowych szkiełek w kalejdoskopie.
*
W starożytnej Grecji Galen uznał jądra za najbardziej szlachetną część ciała, co miało sens, ponieważ posiadała je tylko „lepsza” płeć. Jednak w XVII wieku to mózg postrzegano jako najbardziej szlachetny i boski organ: podmiot odpowiedzialny za wszystkie zmysły, inteligencję i mądrość. Trzeba więc było uznać, że to mężczyźni mieli lepsze mózgi.
*
Niestety nieustanne zajmowanie się pochodzeniem różnic międzypłciowych nie wydaje się podyktowane pragnieniem poprawy ludzkiej egzystencji. Raczej, podobnie jak w minionych stuleciach, podsycane jest – w większości nieświadomie – chęcią usprawiedliwienia społecznych nierówności między płciami.
*
Zależy mi na stworzeniu środowiska, w którym wszyscy ludzie mogą wybrać własną drogę zgodnie z osobistą mozaiką postaw, preferencji i cech.
*
Zachowanie i to, jak inni je postrzegają, odbija nie tylko ludzką mozaikę zdolności, charakterystycznych cech i preferencji, ale także role odgrywane przez ludzi w społeczeństwie, sytuacje, w jakich się znajdują, ich status i własne oczekiwania oraz oczekiwania innych wobec nich. To wszystko wygląda inaczej w przypadku mężczyzn i kobiet w naszym społeczeństwie – i tworzy złudzenie, że ludzie należą do dwóch odrębnych kategorii.
Zazwyczaj widzimy kobiety i mężczyzn w odmiennych sytuacjach, co ujawnia inny aspekt ich osobowości, ale mamy tendencję do przypisywania różnic w ich zachowaniu raczej kwestiom płci, a nie kontekstowi.
*
[…] opis mozaikowej struktury mózgu człowieka w miejsce zestawu cech wyłącznie „męskich” czy „kobiecych” idealnie wpasowuje się w koncepcję, według której każdy z nas ma kobiece i męskie cechy, a także że istoty ludzkie rzadko są w całości kobiece bądź męskie.
*
Nie uważam, żeby roztrząsanie tego, kto w wyniku istnienia systemu płciowego (ang. gender system) cierpi bardziej, kobiety czy mężczyźni, nie wspominając o męczarni ludzi, którzy nie wpasowują się w ten binarny system. To, że wszyscy cierpimy w rezultacie binarności płciowej, wystarcza, żeby z niej zrezygnować.
*
Płeć kulturowo-społeczna to system, który nadaje znaczenie płci, ale nasza płeć kulturowo-społeczna nie jest odbiciem naszej płci biologicznej. Płeć kulturowo-społeczna to więzienie, w którym przebywamy. Dzieli świat na rzeczy dla mężczyzn i dla kobiet. Jeśli chcemy czegoś, co nie jest po „naszej” stronie, to społeczeństwo wymierza nam karę.
W świecie z moich wyobrażeń nie ma płci kulturowo-społecznej.
Jest tylko płeć biologiczna.
Istoty ludzkie z męskimi, żeńskimi lub interpłciowymi genitaliami będą mogły wybierać z tego świata, co tylko chcą. Część wybierze jedynie lalki, część tylko piłki, wielu zdecyduje się na jedno i drugie. Cokolwiek kochasz i cokolwiek robisz, jeśli jest to dobre dla ludzi, jest to dobre i dla ciebie.
*
Mit, że istnieją dwie płcie, jest niczym innym jak właśnie mitem. Nie przechodzi testu współczesnej nauki. Mity to opowieści tłumaczące, dlaczego świat przyrody lub ludzi jest, jaki jest, i dlaczego nie może być inny. Z łatwością dostrzegamy mit, jeśli należy do innej kultury. Jednak mity naszego własnego świata traktujemy jak prawdę.
Na przestrzeni wieków istniały mity wyjaśniające nacechowany płciowo świat […]. One wszystkie usprawiedliwiają istnienie płci jako systemu społecznego, w którym ludzi traktuje się inaczej i w którym mają oni różny dostęp do władzy, zależny od kształtu ich narządów płciowych.
*
[…] ludzie bardzo się różnią pod względem cech psychologicznych i nie pasują do kategorii albo-albo, do obrazu ludzkiej natury kobieta-albo-mężczyzna.
*
Wyobraź sobie, że idziesz na randkę w ciemno i wiesz tylko, że potencjalny partner jest kobietą albo mężczyzną. To daje ci sporo informacji o narządach płciowych tej osoby, ale co jeszcze możesz z góry powiedzieć? Czy płeć mówi ci, jaki typ mózgu, jaką osobowość, preferencje czy postawy życiowe on lub ona prezentuje?
*
Głównym problemem w historiach typu „kobiety są takie, a mężczyźni tacy” jest nie tyle sam dowód, ile jego interpretacja. Ludzie tworzący te opowieści wybierają te dowody, które im odpowiadają, by móc objaśnić, dlaczego świat jest taki, a nie siaki […].
*
W sprawie licznych argumentów dotyczących tego, czy kobiety i mężczyźni są tacy sami, czy różni, mam do powiedzenia tylko: ani jedno, ani drugie. Każdy z nas jest inny. Każdy z nas jest niepowtarzalną mozaiką cech. Fakt, że niektóre z nich są częściej spotykane u kobiet, a inne u mężczyzn, pozostaje bez znaczenia dla tego, kim jesteśmy.
*
Wyobraźmy sobie na przykład, że jak już wyeliminujemy płeć, to odkryjemy, że więcej kobiet niż mężczyzn bierze udział w Międzynarodowej Olimpiadzie Matematycznej. Czy wiedząc o tym, będziemy zniechęcać chłopców uwielbiających matematykę, żeby się jej nie uczyli, mówiąc im, że marnują swój czas, bo tylko kilku dzieciom z męskimi narządami płciowymi uda się w perspektywie czasu opanować matematykę? Może się to wydawać oburzające, ale dzisiaj tak właśnie nagminnie traktujemy dzieci z żeńskimi narządami płciowymi w odniesieniu do królowej nauk.
*
Jednym z największych przywilejów bycia uprzywilejowanym jest nie wiedzieć, że ma się przywileje.
*
Kilka lat temu mój najmłodszy syn, który miał wtedy jakieś pięć lat, wrócił z przyjęcia urodzinowego cały przystrojony skrawkami różowego papieru i oznajmił, że jest różowym ninja. Chodził zadowolony po domu, rzucając różowym papierem w wyimaginowanych wrogów, a potem podszedł do mnie i zapytał: „Czy wiesz, że są ludzie, którzy myślą, że chłopcy nie lubią różowego?”. Odpowiedziałam, że wiem (oszczędziłam mu pełnej odpowiedzi: że sto lat temu różowy był dla chłopców, a niebieski dla dziewczynek). Wtedy mój syn stwierdził: „Dziwni ci ludzie, ponieważ ja jestem chłopcem i lubię różowy”.
*
Sprawdź też samego siebie. Czy podczas rozmowy z potencjalnym pracownikiem, dyskusji o wspólnym znajomym, komentowania czyjejś jazdy autem twoje spostrzeżenia, słowa albo reakcje byłyby takie same, gdyby ta osoba była przeciwnej płci?
Luba Vikhanski, Daphna Joel, Płeć i mózg. Historia przekręconych
faktów,
przeł. Agnieszka Szling,
Wydawnictwo W.A.B., Warszawa 2022.
(wyróżnienie własne)
Widzę przyszłość, w której nie ma mężczyzn i kobiet – tylko istoty ludzkie z żeńskimi, męskimi albo interpłciowymi częściami intymnymi. W tej wizji płeć jest tylko określeniem opisującym jedną z naszych cech fizycznych – takich jak wzrost, waga, wiek czy kolor oczu – ale na jej podstawie nie dzieli się ludzi na grupy i nie traktuje ich inaczej. Nic nie mówi o tym, czy powinno się lubić piłkę nożną, czy poezję.
*
Powtarzająca się obserwacja, że ludzie są mozaiką stereotypowych kobiecych i męskich cech, sprawia, że pojęcie natury kobiecej i męskiej jest tak samo bez znaczenia jak mózgów kobiecych i męskich. Które z niezliczonych mozaik osobowościowych spotykanych u kobiet powinno się postrzegać jako naturę kobiecą? A które z tych spotykanych u mężczyzn można zaliczyć do natury męskiej? Kiedy patrzymy na kobiety czy mężczyzn jako na grupę, to oczywiście zauważamy przeciętne różnice między płciami, a czasami nawet wpasowują się one w stereotypy. Ale nie jest łatwo znaleźć przeciętne kobiety i przeciętnych mężczyzn.
(tamże)
dziś powinniśmy (bez najmmniejszego szemrania!) zacząć płacić cenę za brak właściwej reakcji osiem lat temu. lepiej, byśmy się nie targowali i zapłacili co do centa i co do grosza. jeśli nie zapłacimy*, będziemy wcześniej czy później płacić cenę najwyższą.
56/365
_____________
* organizacje sportowe — wstyd. sankcje — wstyd.
Autor(ka) nieznan(y/a),
[dostęp: 25.02.2022], źródło.
[…]
o mało nie popłakałam się nad tą dziecięco niewzruszoną wiarą polskich elit, że potwór nie wylezie spod łóżka, jeśli się dostatecznie mocno zamknie oczy – a na pobliskim skwerku, na który wyszłam, by rozchodzić ucisk własnych myśli, pokazywano na wielkich tablicach fotografie van de Polla z Warszawy 1934 roku, na których tak samo, tylko osiemdziesiąt lat wcześniej, śmiali się zakochani, nawoływali turyści, biegały dzieciaki – czy to jak cienie, czy to jak czarno-białe obrazy rentgenowskie dzisiejszych żywych – i znienacka ogłuszyła mnie, niczym bokserski hak w szczękę, fraza z anotacji na pierwszej w szeregu tablicy: „To był ostatni taki rok”.
Inaczej mówiąc, jakoś nagle, jasno i nieodwołalnie zrozumiałam, że to nie jest o „wtedy”, tylko o „teraz” – nie o 1934, tylko o 2014 roku. Że świat zmienia się, przekraczając jakąś fatalną granicę, właśnie tutaj, teraz, natychmiast. I przeszedł mnie dreszcz. I szłam Nowym Światem, i drżałam z powodu tego odkrycia: że wszyscy ci ludzie wokół mnie jeszcze nic nie wiedzą.
Ta różnica między mną a nimi zdawała się dotykalna, namacalna, fizyczna, jak między lekkimi elektronami a ciężkim, nabrzmiałym neutrinem: we mnie żyła już, niczym wszczepiona w krew infekcja, nowa wojna światowa – a w nich nie, i nawet prezydent ich kraju [Polski] jej nie dostrzegał.
Oksana Zabużko, Planeta Piołun,
przeł. Katarzyna Kotyńska,
Angora, Warszawa 2022.
(wyróżnienie własne)
jako szary człowiek nic nie możesz zrobić? możesz dowiedzieć się, gdzie na mapie leży Ukraina. możesz zadbać o to, by nikt wokół ciebie nie mówił „na Ukrainie”, lecz „w Ukrainie”.
55/365
*
dzisiaj. cyk. przed urzędem gminy.
55/365
ogni volta che rido.
ogni volta che spero.
tutte le volte che mi sento viva
sono felice*.
54/365
_________________
* kiedykolwiek się śmieję. za każdym razem, gdy mam nadzieję. wszystkie „te razy”, gdy czuję, że żyję, jestem szczęśliwa.
Vasco Rossi, Ogni volta.
ogni volta che viene giorno
[…]
ogni volta che mi sveglio
ogni volta che mi sbaglio
ogni volta che sono sicuro
e ogni volta che mi sento solo
[…]
ogni volta che non sono coerente
ogni volta che non è importante
ogni volta che qualcuno si preoccupa per me
ogni volta che non c'è
Ulubiony piszący psychiatra mój. Klik, klik, bo polecić bliskiej osobie konkretną jego książkę chciałam. I? I okazało się, że mam zaległości. Ogromne!
Powolutku, bez pośpiechu, odkładając tak często, jak się da. I? I skończyła się jak zwykle za szybko. Tak to już jest z tym Autorem.
Samemu idzie się szybciej; razem idzie się dalej.
*
[…] jestem bezradny, lecz mogę być obecny. A obecność to ważny gest, którego przeciwieństwem byłaby ucieczka, nieobecność… Najlepiej, jak potrafię, zwracam się ku skromnym działaniom, ku prostym gestom.
*
[…] jesteśmy depozytariuszami godności, które nas przewyższają, na które ani nie zasłużyliśmy, ani o nie nie prosiliśmy: życia, świadomości, inteligencji…
*
Czułość nie jest niższą czy wyblakłą formą miłości. Wręcz przeciwnie, jest jej formą rozwiniętą i ukojoną. Jest tym wszystkim, co łagodzi naszą egzystencję, kiedy najbardziej tego potrzebujemy: kiedy jesteśmy słabi, chorzy, zmęczeni, podatni na zranienia.
*
Będziesz kochany w dniu, gdy będziesz mógł okazać swoją słabość, a druga osoba nie wykorzysta tego dla potwierdzenia swojej siły.
// Cesare Pavese (1908–1950)
*
Akceptacja wydaje się prosta: chodzi o to, by powiedzieć „tak”. Tak – życiu, tak – światu, tak – rzeczywistości. Tylko że powiedzenie „tak” nie jest właśnie takie proste, kiedy ta rzeczywistość przeszkadza nam, oburza nas, rani.
[…]
Bez działania akceptacja jest tylko kapitulacją. Lecz bez akceptacji działanie to tylko impuls…
*
W akceptacji po „tak” kolejnym krokiem jest zawsze „dalej, działajmy”…
*
Kiedy tragiczny wymiar rzeczywistości ciągnie nas w ten sposób za rękaw, ujawnia się nagle to poczucie kruchości. Uświadamiamy sobie wówczas złudzenia, na których się opieraliśmy, które być może nas uśpiły. To uzmysłowienie sobie własnej kruchości jest zbawienne i pozwoli nam pójść dalej z większą jasnością umysłu; pozwoli nam iść naprzód, nawet z ranami. […] musimy przyjąć to odarcie ze złudzeń nie jako anomalię czy coś skandalicznego, lecz jako powrót do rzeczywistości, bo życie jest piękne i trudne zarazem.
*
Nie jest małą sztuką, ani też łatwą, potrafić chcieć.
// Alain, właśc. Émile Auguste Chartier (1868–1951)
*
W praktyce najważniejszym momentem jest być może ten, w którym odkładamy książkę! Chwila, w której zaczyna się przyswajanie tekstu. Czytanie to karmienie umysłu i duszy: musimy zadbać o dostarczenie pożywienia, a potem trawienie odbywa się samo.
*
Tak, bardzo często w życiu doświadczenie przeciwności wydobywa na jaw łaski, o których zapomnieliśmy…
*
[…] niebo, chmury, ludzie, kwiaty, zwierzęta i wszystko to, co sprawia, że świat jest piękny. Co sprawia, że cokolwiek by się działo, życie jest warte przeżycia.
*
Tutaj nie chodzi już o działanie, by coś osiągnąć, lecz o to, by poczuć, jak przepływa w nas życie.
// Christian Bobin (1951–)
André Christophe, Życie wewnętrzne, przeł. Karolina Sikorska,
Czarna Owca, Warszawa 2022.
(wyróżnienie własne)
Żeby jakaś rzecz stała się interesująca, wystarczy długo na nią patrzeć.
// Gustave Flaubert (1821–1880)
*
Choroba jest okazją do zrozumienia, że mamy interes w tym, by szanować to wyjątkowe ciało: innego nie będziemy mieć! Ciało nie jest tylko zwykłym narzędziem, jest darem, a także dostarczycielem niemałej liczby naszych szczęść…
*
Otóż czasami jest odwrotnie i nicnierobienie prowadzi do wszystkiego…
*
Muzyka, która odegrała jakąś rolę w naszym życiu, ma dość siły, by oderwać nas od wszystkiego, wstrzymać nasze ruchy i oddech, cokolwiek byśmy robili.
*
Nieraz rzeczy ważne dokonują się skrycie i w ciszy.
(tamże)
co przychodzi? nie wiedzieć co.
widzieć to, słyszeć, czuć.
52/365
[suplement pikselowy: 8.09.2022]
Sadownik & Jabłoń:
(obejrzeli w tamtym tygodniu
trzy dokumenty i jeden film oparty na faktach:
14 szczytów,
Ikar,
Upadek Boeinga i
Everest)
Jabłoń:
(na wczorajszy wieczór zamówiła coś lekkiego,
bo historia Boeinga wciąż w niej siedziała)
Bohater odmóżdżającego filmu:
Tylko pamiętaj, kto całował cię pierwszy.
Jabłoń:
(w wersji: fachura, sie wie)
Nie chodzi o to, kto był pierwszy,
ale kto był najlepszy.
Sadownik:
Łapię się na pudło?
Jabłoń:
(nienaturalnie długą chwilę trwało,
nim załapała sportowy żargon)
Sadownik & Jabłoń:
(długo się śmiali, również z powodu
drzewkowego, intelektualnego lagu)
Pierwsze, co zrobiłam, gdy covid zostawił po sobie tylko śmiertelne zmęczenie — jakby esemowego zmęczenia było mi mało — to klik, klik. Zamówiłam dwie książeczki. Druga szczęścia nie ma, jedzie, jedzie, dojechać nie może. Pierwsza dotarła do ula we wtorkowy wieczór.
*
Jabłoń:
(w środowe przedpołudnie, w drodze,
w samochodzie
wokalizuje zachwyt)
Sadownik:
(słyszy dźwięki zachwytu,
nieskorelowane z żadnymi słowami)
Dla dzieci w jakim wieku jest ta książeczka?
Jabłoń:
Dla czterolatków.
Sadownik:
Wiesz, że masz prawie pięćdziesiąt lat?
Jabłoń:
No i co z tego?
Szczęście nie ma wieku!
*
Uświadomiłam sobie, że mam własną strategię czytania po włosku. Najpierw czytam całość jak dwulatka. Prawie z paluszkiem przy słowach zachwycam się słowami, frazami, zdaniami, które są dla mnie znajome i znane. Im dłuższy zrozumiały fragment, tym większy zachwyt. Dwulatki udają, że czytają; ja udaję, że rozumiem każde napotkane słowo, starając się nie zgubić sensu opowieści — moim sprzymierzeńcem są zawsze ilustracje. Drugi raz też czytam jak dwulatka, ale ponieważ już znam historię, to niektóre nieznane mi do tej pory słowa odsłaniają swoje znaczenie. Trzeci, czwarty, piąty raz czytam sumiennie, wyciągam nowe słowa, frazy, nowe zachwyty i poruszenia. A na deser robię sobie słuchowisko i jeszcze raz, i jeszcze raz. I jeszcze raz… chcesz jeszcze raz?
Czytam jednak też jako dorosła osoba. Zawsze na końcu dochodzę do wniosku, że to nie tylko książeczka dla dzieci, ale również opowieść, która skrywa głęboko psychologiczny, nieprzeterminowany dla dużych, sens. Każdy ma swojego Gruffalò, ale też każdy ma swojego wewnętrznego Il Topino (brzmi lepiej niż myszka).
Un giorno un topolino allegro e gioioso […].
[…] è stupefacente!
*
«Ma che dolce spuntino!»
Dài vieni da me, che facciamo una festa!
— Sei molto gentile, ma dico di no.
Julia Donaldson, Il gruffalò, ilustr. Axel Scheffler,
z j. angielskiego przeł. Laura Pelaschiar,
Edizioni EL, San Dorligo della Valle 2021.
Tra i fiori e le foglie e gli aghi di pino
si siede felice il bel topolino.
Poi trova una ghianda… «Mmmh, è squisita!
Che bella giornata! Che dolce è la vita!»
(tamże)
*
(stary układ typograficzny,
nowy jest ładniejszy)
— Ma come, davvero tu non lo sai?
Gdy czytałam pierwszą (dla mnie) książkę Autora, byłam święcie przekonana, że mam do czynienia z perspektywą mądrego pięćdziesięcioparolatka. Zaskoczył mnie nie tylko wiek profesora, ale przede wszystkim zaskoczyła mnie informacja o jego śmierci. Chwilę trwało, nim upolowałam jego ostatnie, również pandemiczne literki.
Pozostałam z pytaniem, na które nigdy nie otrzymam odpowiedzi: co pan, panie profesorze, na to, co dzieje się teraz w Polsce, co dzieje się na granicach naszych wschodnich sąsiadów, mieściło się to panu w głowie w roku 2020? Jednego jestem pewna, nie dziwiłoby to pana wcale. W końcu ciężko pracowaliśmy na rozkręcenie się tego zła. Bo tylko zło może obrodzić obficie, gdy uprzemy się zaciskać oczy, twierdząc, że nie ma złych ludzi, a złe mogą być tylko czyny, że każdy kowalem swojego losu i inne tego typu bzdury, które pozwalają widzieć siebie w lepszym świetle. Zaciskać oczy, zaklinać rzeczywistość, no cóż, niestety, mogą tylko uprzywilejowani.
Po II wojnie światowej ludzie odwrócili się od rzeczywistości w imię pokoju. Teraz odwracają się od rzeczywistości w imię pieniądza. Tylko nam pogratulować. Nie trzeba wróżki, by mieć pewność, że dobrze to się skończyć nie może.
Ta książka boli. Ta książka zdecydowanie radykalizuje (jakbym nie była dostatecznie radykalna) przeciwko głupocie, modom na odmienianie ja i mnie przez wszystkie możliwe przypadki pod pozorem rozwoju, walidacji, misji, wizji i srututu, na które wcale nie tak trudno się nabrać.
I najważniejsze. Ta mądra książka napisana jest przepięknym językiem. Tylko cytaty, które chcę tu mieć, było piekielnie ciężko wybrać. Zajęło mi to więcej czasu (mierzonego w dniach), niż samo obcowanie z lekturą.
[…] trzeba twardo stać na stanowisku, że potrafimy myśleć, wykorzystywać wolność i kierować się swoim sumieniem. Jeżeli pogląd ten odrzucimy, to o nowej demokracji nie warto nawet mówić.
*
Walizka. Zdjąłem. Stoi. Jadę stąd. Dokąd? Nad tym będę się dopiero zastanawiał. Co włożyć do walizki? Nad tym też będę się zastanawiał. Czy jadę w nieznane i nieprzygotowany? To by nie miało sensu. Ale jechać w znane? Też nie ma sensu. W znane, czyli w przeszłość. Zatem w nieznane to w przyszłość. Ale przecież nawet nie wiem, gdzie jest przyszłość. Jak można jechać, skoro się nie wie gdzie? Od razu kłopoty.
W moich czasach wszystko jest kłopotem. Intelektualnym, ale i emocjonalnym. Jadę stąd, żeby być tam. Tam, czyli już po wielkim kryzysie. A do walizki włożę to, bez czego nie dam sobie potem rady. Ponieważ nie wiem, dokąd się wybieram, to muszę zabrać to, co będzie potrzebne, bez względu na przyszłe okoliczności. Czyli to, bez czego nie umiem żyć. Bez czego nie dam rady.
*
Idea nowej demokracji opiera się na nadziei, że każdy z nas – lub co najmniej istotna część – chce uczestniczyć w życiu publicznym. Uczestniczyć bezinteresownie – w rozumieniu korzyści własnych – ale interesownie – w rozumieniu korzyści ogółu.
*
Wierność jest cnotą, która również znajduje się w fundamencie nowej opowieści. Wierni jesteśmy zawsze czemuś lub wobec czegoś. Wierni jesteśmy mianowicie swojemu światu. Ten świat kształtujemy przez całe życie, ale jego zręby znamy szybko. To ludzie, co do których bliskości i niezawodności nie mamy wahań, to wspomnienia, książki, obrazy, widoki, pamięć smaku, przyjaźń z psem, akceptacja życia publicznego, które nam nie przeszkadza, a przede wszystkim – przepraszam za sformułowanie – pewna forma egzystencji, do której jesteśmy przywiązani jak do ojczyzny. Bo to jest nasza ojczyzna.
Zasadę wierności – chociaż niekoniecznie jej treść – dzielimy z innymi. Ludzi, z którymi możemy ją dzielić, nie spotykamy w życiu wielu. Ale kilku wystarczy. Oraz wiedza, że są inni, których nie znamy i że mamy do dyspozycji całe kolosalne archiwum przeszłości, po którym możemy się swobodnie przechadzać i wybierać to, co do naszej formy egzystencji pasuje. Dlatego wierność zawsze jest także wiernością wobec przeszłości, wobec duchów i myśli, co nie nowe, ale nasze.
Wierność w ten oto sposób przyczynia się do budowania wspólnoty nowej opowieści, czyli wspólnoty form egzystencji.
*
Otóż odnowa demokracji musi polegać na wprowadzeniu zgody zamiast kompromisu. Chodzi tylko o najważniejsze sprawy.
Zgoda to zgoda, czyli radykalnie odmienna od kompromisu forma porozumienia. W rezultacie zawarcia kompromisu obie strony coś tracą i potem pojawiają się resentymenty lub propozycje zmiany reguł. Po zawarciu zgody – wszyscy są zadowoleni.
[…] Dlaczego zgoda jest tak ważna i dla demokracji nieporównanie lepsza od kompromisu?
Po pierwsze, dlatego że zgoda kształtuje wspólnotę. Skoro zgodziliśmy się co do spraw zasadniczych, to znaczy, że stanowimy wspólnotę zgody. Nie wszyscy muszą do niej należeć. Ale wykluczamy niezgodę, natomiast dopuszczamy odmowę udziału we wspólnocie. Tak nakazuje idea wolności.
*
Naruszanie poprawnego języka wynika z dwu przyczyn: nie wie się, co się chce powiedzieć oraz nie zna się języka polskiego.
[…] Politycy nie rozumieją, że lepszym językiem posługują się obywatele i że język oddaje ducha, a nie tylko służy wybełkotaniu nowej obietnicy.
Sytuacja stała się poważna. Po pierwsze, bez poprawnego języka nie ma porozumienia – co oczywiste. Po drugie – bez poprawnego języka nie ma sensownej myśli. Myśl istnieje w języku, a nie w głowie, i zły język świadczy dowodnie o bezmyślności.
*
Lekceważenie filozofii to stary obyczaj i stary błąd.
*
[…] nic nie jest gwarantowane, ale podstawa do nadziei na sensowność naszej inwestycji w experiences. To już sporo, bo wobec niesłychanej ilości zwiększamy naszą szansę na jakość.
*
Spośród krajów naszego świata tylko Rosja nie wie, czy chce pokoju czy wojny. Ale tak z Rosją było zawsze: słabość wewnętrzną usiłowała – z różnym powodzeniem – ukryć za wojnami zewnętrznymi. […]
Wojna, jak to czytamy w dziełach historycznych i w poematach, wyzwala w ludziach wspaniałe cechy bohaterstwa. Jednak to jest nieproporcjonalne w stosunku do straszliwych zniszczeń, cierpień zwykłych ludzi oraz wyzwolenia nienawiści, którą potem bardzo trudno pohamować.
// 31 maja 2020
*
Teraz zatem rozpoczyna się czas walki o nowoczesną Polskę. Nie liberalną, ale nowoczesną. W tym pojęciu jest zawarty i stosunek do Kościoła (rozdział), i do osób LGBT – oczywiste włączenie i wszystkie uprawnienia poza dyskusją. Nie chcę już słyszeć rozważań na temat tego, czym jest rodzina. Są to rozważania idiotyczne. W rodzinie – jakakolwiek by była – ważna jest tylko miłość i dobre wychowanie. Pan Bóg nie uściślił kwestii LGBT i politykom też od tego wara.
// 16 lipca 2020
*
Dzisiaj po uznaniu praw człowieka za obowiązujące, po – w każdym razie teoretycznym i konstytucyjnym – uznaniu pełnych praw kobiet, równości zatrudnienia, dostępu do służby zdrowia i do edukacji oraz opieki społecznej, a w tym do emerytur, oryginalność programowa może tylko polegać na uczepieniu się spraw seksualnych lub innych formach łamania praw człowieka, na przykład posługiwaniu się przemocą prawną. To jednak nie są elementy programu, ale elementy dewiacji programowej i duchowej. Niestety obecnie całkiem częste i nie tylko w Polsce.
// 13 września 2020
*
Człowiek wyzuty z przyzwoitości czasem powie publicznie rzecz skandaliczną lub tylko palnie głupstwo. Ma dwie znakomite taktyki obronne. Pierwsza – nie miałem tego na myśli. A co nas obchodzi, co miał na myśli! Nas interesuje tylko to, co powiedział. Taktyka druga: moje słowa wyrwano z kontekstu. Nie ma kontekstu, kiedy mówi się rzecz jednoznacznie. Na przykład „LGBT to ideologia”. Mamy tu do czynienia z trzema wykroczeniami przeciwko przyzwoitości. Raz – mówiący nawet nie wie, czym jest, a czym nie jest ideologia. Dwa, nie wie, czym jest LGBT, co to pojęcie określa. Trzy, nie ma oczywiście na myśli nic złego, bo ideologia – jak sądzi – obiektywizuje jego sformułowanie. Jest zatem głupi, niedokształcony i pyszny. Wszystko przez brak przyzwoitości. Chciałby, żeby na zachowanie pozbawione przyzwoitości istniał odpowiedni paragraf, gdyż cicha ludzka umowa mu nie wystarcza. Nie respektuje jej, skoro za jej niedotrzymanie nie dostaje się w łeb ani nie idzie się siedzieć. Bez wspólnego poczucia przyzwoitości, bez cichej akceptacji nie ma życia wspólnego. „Neobolszewizm to taka sama ideologia jak LGBT”. Przyzwoitym ludziom ręce opadają.
// 18 czerwca 2020<
*
Zastąpił je [normy obyczajowe] wulgarny i brutalny charakter zachowań, co dotyczy zresztą wszystkich członków społeczeństwa: na wsi i w mieście, a zwłaszcza na wakacjach.
// 16 sierpnia 2020
*
Co się stało i jaką możemy wyciągnąć naukę?
Po pierwsze, od początku lekceważono sprzeczność między demokracją a liberalizmem (o której liberałowie wiedzieli od czasów Benjamina Constanta, czyli od 1819 roku). Sprzeczność polegającą na tym, że liberalizm skłania nas do myślenia o niezależności jednostki i to coraz większej niezależności, a demokracja wymaga wspólnoty. Do dzisiaj wielu teoretyków używających zbitki „demokracja liberalna” nie pojmuje tego problemu.
*
Kryzys nowoczesności, samotność, niewiedza, bezradność. Wszystkie zjawiska, jakie towarzyszą koronawirusowi, mają głęboko antydemokratyczny charakter.
[…]
My w domu czytamy, ale ile osób w Polsce i świecie może zapełnić czas czytaniem? Co z sobą począć? To jest dopiero początek całkowitej utraty orientacji przez jednostki. Ani karnawał, ani post. Tylko przetrwanie. Trzeba rozumieć protesty pojawiające się na całym świecie, bo ludzie nie wiedzą, co z sobą począć. Woleliby już, żeby było tak jak dawniej, chociaż wtedy też narzekali, ale już tak jak dawniej nie będzie. Będzie o wiele gorzej. Bezradni, samotni i ogłupiali – oto obraz ludzi i naszych społeczeństw.
// 11 października 2020
*
Państwo bowiem nie jest dobrem, a tylko faktem. Naturalnie brak niepodległego państwa jest nieszczęściem, jednak jeżeli ono istnieje, to brak wspólnoty w sferze publicznej jest jeszcze większym nieszczęściem. W Polsce dokonano zniszczenia wszystkich wspólnot politycznych. Wydobycie się z tego stanu będzie znacznie trudniejsze niż naprawienie gospodarki.
// 12 czerwca 2020
*
Nieoczekiwanie okazało się, że w świecie demokratycznym takiej woli może zabraknąć, a wola mniejszości zostanie brutalnie pogwałcona. Najwybitniejsi teoretycy i apologeci demokracji liberalnej nie spodziewali się takiego obrotu sprawy.
Co się mianowicie stało? W kilku krajach ujawniła się silna tendencja do przekształcania demokracji w oligarchię i to jednej tylko partii. Partia, minimalnie nawet zwycięska, przestawała się przejmować prawami mniejszości. W innych krajach, gdzie nie doszło do takiego złamania idei kompromisu, było lub jest tego blisko. Nie jest oczywiste, na czym polegają różnice poglądów między partią rządzącą autokratycznie a jej przeciwnikiem czy przeciwnikami. Często są to wyłącznie sprawy światopoglądowe. Zupełnie jakbyśmy wrócili do czasów wojen religijnych. Nie idzie zatem o poglądy, ale o władzę.
// 1 czerwca 2020
Marcin Król, Pakuję walizkę,
Wydawnictwo Iskry, Warszawa 2021.
(wyróżnienie własne)
Świat na pewno podzieli się na tych, którzy po pandemii ruszą do przodu, i na tych, którzy będą tylko lizać rany.
*
Intuicja to zdolność połączenia w naszym rozumowaniu trafnej oceny sytuacji z wnioskami płynącymi z doświadczenia. Intuicja zatem nie jest niczym tajemniczym, a tym bardziej nieracjonalnym. Intuicja nie jest kobieca ani męska. Niewątpliwie ze względu na potrzebę wielorakich doświadczeń intuicja rozwija się w trakcie życia jednostki. Zależy jednak także od tego, czy ją ćwiczymy.
*
Zastosowanie intuicji przypomina nieco rozwiązania podsuwane przez sztuczną inteligencję. Człowiek ma jednak tę nieusuwalną przewagę, że jeżeli dysponuje intuicją, potrafi zważyć wartość doświadczeń i dopasować je do oceny sytuacji.
(tamże)
Wczoraj. Odkryłam znaczącą wadę każdego języka ojczystego: nic nie zachwyca, nic nie zadziwia, a powinno, nic nie rodzi pytań — wyjątków nawet się nie zauważa, mając wszystko za oczywistość. Gżegżółki, chrząszcze, chrabąszcze tylko mi szeleszczą, zbyt swojskie nie przenoszą mnie w nowe przestrzenie. Czy zdarzyło się Wam pytać, dlaczego poniedziałek jest poniedziałkiem, a sobota sobotą? Wiele dziwnych pytań przyszło mi w życiu do głowy, ale TO nigdy.
Wczoraj. Niepokój, niepewność wokół… rodzajnika! Widziałam, jestem pewna, ale nie pamiętam reguły. Skoro nie pamiętam, to znaczy, że nie wiem, a wiedzieć chcę. Klik, klik i siódme niebo! A nawet dwa siódme nieba!
Pierwsze niebo. Poniedziałek jest poniedziałkiem, bo jest… po niedzieli. Wtorek jest wtorkiem, bo jest… wtórym (drugim) dniem po niedzieli. Środa jest środą, bo jest środkowym dniem tygodnia. Czwartek i piątek… już nudno się robi, prawda? Tylko sobota wyrwała się spod dyktatu niedzieli i pochodzi od szabatu, choć razem z niedzielą stanowią szczególną parę świątecznych dni tygodnia. Nie wiedziałabym tego wszystkiego, gdybym miała pewność, kiedy używa się rodzajników przy dniach tygodnia w języku włoskim.
Drugie niebo. I ja w nim po raz drugi, bo już kiedyś dni tygodnia w języku włoskim próbowałam ogarnąć. Zachwycili mnie Patroni, od których wzięły się nazwy dni. Poniedziałek jest dniem Księżyca. Wtorek jest dniem Marsa. Środą opiekuje się Merkury, a czwartkiem Jowisz. W piątki ma nas pod swą opieką Wenus. I zderzyły się Drzewku kulki w głowie, generując kolejny zachwyt: angielską sobotę wspiera Saturn, a niedzielę Słońce. Czyż nie jest to nie tylko interesujące, ale i wspaniałe?
Dziś. Szybciutko sprawdziłam. Heniutka urodziła się pod czujnym okiem Marsa, Sadownika pierwszy oddech wspierany był przez Księżyc, a ja przyszłam na świat w dniu Słońca. Wspaniałe!
Dziś. Po raz pierwszy w życiu zainteresowałam się kolejnością planet w układzie słonecznym — obejrzałam, nie zapamiętałam. Nigdy nie jest za późno, by coś człowieka porwało i zachwyciło. Jest zupełnie inaczej, gdy tylko pomyślę, że dziś nie był po prostu czwarty dzień tygodnia, ale że pod swą opieką miał nas Jowisz. Pięknie!
dyżurnym pytaniem, które w naukach technicznych* do przytomności sprowadza każdego seminarzystę brzmi: po co? w psychologii indywidualnego człowieka, odkryłam w laboratorium swego wnętrza, do przytomności przywraca pytanie: i co z tego? no, jak dla mnie, perełka!
47/365
_____________
* podzieliłam się swoim kombatanctwem studenckim z Sadownikiem, a ten obśmiał się i powiedział, że u niego na seminariach wszyscy najbardziej bali się jednego profesora, który lubił sprowadzać na Ziemię w następujący sposób: piękne, przemyślane, eleganckie, ale niech pan mi powie, gdzie w tym wszystkim jest fizyka? jako techniczni weterani obśmialiśmy się serdecznie.
Bo piękny tytuł. Bo piękne zdjęcie na okładce. Bo z Tollinim kiedyś o tej książce rozmawiałam. Długo na mnie czekała.
Omikron złapał mnie w połowie tej lektury. Nie było mowy o czytaniu. Żadnym! Nie było mowy bardzo długo. Ośmiotysięczniki powoli znikają z ula. Wraca i czytanie. Kończenie tej książki, gdy stało się to już możliwe, było cudownym sposobem na wracanie do żywych.
Postrzeganie tego, kim jesteśmy, zmienia się poprzez świadomość. A to zmienia wszystko.
*
Całe życie jest magicznym pokazem światła i kształtu, wszechświatem nieskończonych błogosławieństw, które zachęcają nas, byśmy otworzyli nasze serca na oścież i kochali bezgranicznie, kochali aż po koniec nieskończonych snów.
*
Możemy zamienić tęsknotę na miłość. Zaczynałem odkrywać, że gdy kochasz świat, świat odwzajemnia ci się miłością.
*
W najlepszym wypadku słowa wskazują na coś wykraczającego poza umysł konceptualny, czego umysł konceptualny nie może wiedzieć.
*
[…] będziemy zadziwieni, ile wszechświatów przemierzamy w ciągu kilku chwil.
*
– Nie traktuj myśli jak wroga – powiedziałem. – To nie myśli są problemem, a podążanie za nimi. Trzeba uważać na chwilę, gdy poczujesz, że idziesz w stronę obrazu, pomysłu, minionego zdarzenia, planu na później lub na jutro, a nie na same myśli.
*
Stajemy się i stajemy. Zawsze się stajemy.
*
Czy możemy wskazać źródło myśli? Kiedy się zaczyna, dokąd idzie, kiedy się kończy, kiedy jedna myśl się rozpada, a powstaje inna? Czy możemy wskazać przyczyny i uwarunkowania każdej myśli? Czy nasze myśli mają inne cechy niż tęcza?
*
[…] zawsze jest jakaś luka, chwila pomiędzy czymś, co uważamy za ciągłość, tak jak chwila pomiędzy oddechami czy myślami.
*
Żyłem w nowym świecie. Nie mogłem, ściśle mówiąc, liczyć na pomoc, ale widziałem, że w ten czy inny sposób ten nowy świat się mną zaopiekuje.
*
[…] nigdy nie należy wątpić w objawioną miłość.
*
Starszym ludziom szczególnie trudno jest uwierzyć, że schematy zakorzenione od dziesiątek lat można zmienić. Normy społeczne potwierdzały kiedyś te założenia. Wtedy neurolodzy odkryli coś, co nazywa się neuroplastycznością – zdolność mózgu do zmiany i reakcji na nowe doświadczenia na wszystkich etapach życia. Ta informacja może być niesamowicie pomocna, ponieważ jeśli nie wierzymy, że zmiana jest możliwa, to z pewnością nawet nie spróbujemy.
*
Im bardziej uciekamy, tym mniej mamy szans na ucieczkę.
*
Dobry los sprawił, że dzięki odebranym naukom wiedziałem, iż zmiana ma miejsce cały czas. Poczucie bycia w pułapce, tkwienia w miejscu, bezruch – to wszystko są historie tworzone przez nas samych. Mamy wrodzoną zdolność do wyzwolenia się z tych odrętwiających zwrotów. Tak naprawdę zmieniamy się z każdą sekundą, tak jak wszystko inne w naszych widzialnych i niewidzialnych światach.
*
[…] przeżyć każdą chwilę
tak pełnie i radośnie
jak to możliwe.
*
Aby wejść w nieznany obszar czegoś nowego i być całkowicie otwartym oraz gotowym na wszystko, co on oferuje, musimy porzucić nasze hołubione wyobrażenia mówiące jak coś powinno wyglądać.
*
[…]
pozostać z tymi uczuciami, aby sprawdzić,
co mogą nam da […].
*
Gdziekolwiek jesteście i cokolwiek robicie, od czasu do czasu zatrzymajcie się i odprężcie swój umysł. Nie musicie niczego zmieniać w swoim doświadczeniu. Możecie pozwolić, aby wasze myśli i uczucia swobodnie przychodziły i odchodziły, pozostawiając zmysły szeroko otwarte. Zaprzyjaźnijcie się ze swoim doświadczeniem i sprawdźcie, czy możecie zauważyć rozległą świadomość, która jest w was przez cały czas. Wszystko, czego kiedykolwiek pragnęliście, jest właśnie tutaj, w obecnej chwili świadomości.
Yongey Mingyur Rinpoche,
Zakochany w świecie. Mądrość
buddyjskiego mnicha o życiu i śmierci,
przeł. Karolina Pruszyńska,
Studio Astropsychologii, Białystok 2020.
(wyróżnienie własne)
Ważne, aby się nie poddawać, nie przestawać próbować.
*
Stawiając czoła lękowi przed przyszłością, zmieniamy teraźniejszość.
*
[…] praktykować. Próbować. To wszystko, co w naszej mocy.
*
Uczysz się dokładnie tak samo jak wszyscy: poprzez błędne wyobrażenia, frustrację i próbowanie ciągle od nowa. Nie ma innego sposobu.
(tamże)
Raz. Pod koniec stycznia Saxifraga dała znać, że na Warmii już są. Piękne zdjęcie kupiłam na pniu. Czekało. Dwa. Tydzień z hakiem temu Biały Kruk dał znać, że kilka wiosek od Małej Danii już są. Do trzech razy sztuka.
Trzy. Wróciły! Słychać je i w Małej Danii, powiedział trzy dni temu Biały Kruk. Żurawie!
fot. Leśniczówka Różana Polana, fragment,
[dostęp: 15.02.2022],
źródło.
fascynująca była, przez wszystkie przypadki odmieniana na śniadanie, obiad i kolację, nim krok po kroczku stała się moim największym rozczarowaniem intelektualnym. ale nie żałuję tej fascynacji*. został ze mną wciąż żywy sen, który uruchomiła — sen, który mnie uszczęśliwia wciąż i co dnia — grazie mille.
44/365
_____________
* stawiam, że też stałam się rozczarowaniem.
Giusy Ferreri, Miele, Sanremo 2022.
[…] ti ho voluto bene
[…] mi hai voluto bene.
il verbo vivere è regolare ed il verbo morire è irregolare. è molto interessante, vero ed allo stesso tempo falso. non ogni giorno viviamo, ma moriamo regolarmente ogni notte*.
43/365
____________
* czasownik żyć jest w języku włoskim czasownikiem regularnym, a czasownik umierać jest nieregularny. bardzo ciekawe, prawda i jednocześnie nieprawda. nie każdego dnia żyjemy, ale umieramy regularnie co noc.
Stadio, Sorprendimi.
le forme di verbi ed i sostantivi bei:
sorprendimi
non conosco
stupiscimi
sorreggimi, aiutami
a capire le cose del mondo.
parlami
riapriamo le ali
non torna
respiro
amami, ti prego
capiscimi
ascoltami
penso a te
torniamo nel vento e riapriamo le ali.
Na początku tego tygodnia upłakałam się jak norka dzięki Smoku, który w roli literkowego kaowca trzyma rękę na pulsie, jeśli chodzi o lubianego felietonistę. Decyzja, by zatrzymać tu wyimki, zapadła we wtorek, ale na siły, by to zrobić, musiałam poczekać do dziś. Zachować od niepamięci, ale i polemizować.
Nie tylko znam psa-rasistę, ja dzielę życie z kudłatą rasistką i ejdżystką. Henia nie znosi buldożków francuskich i daje im to odczuć, udając, że są powietrzem, choć one są nią zachwycone zwykle od pierwszego wejrzenia. Gdy ja w siódmym niebie przy każdym napotkanym szczeniaku rozpływam się ze szczęścia, Henia patrzy na mnie z politowaniem i obrzydzeniem, psie dzieci działają Heni na nerwy od pierwszej sekundy, nie muszą zupełnie nic robić, wystarczy, że są; a jeśli próbują wejść z Kudłatą w relację, ta ostatnia głębokim, niskim szczęknięciem komunikuje im uprzejmie: spierdalaj! Sadownik kwituje takie chwile zawsze w ten sam sposób: ma to po mamusi. Fakt, ludzkie niemowlęta nie zachwycały i nie zachwycają mnie wcale.
Jeśli ludzie mają Duszę — choć czasem trudno uwierzyć, że wszyscy — to psy, panie Krzysztofie, mają ją na pewno. By kochać, trzeba mieć Duszę, a przynajmniej Ducha. Nie czarujmy się, jeśli chodzi o miłość, człowiek to tylko marna podróba psa. I choćby z powodu miłości do ludzi, nie zawsze uzasadnionej, psy na pewno idą do nieba (fajnego, na pewno nie katolickiego).
Czy spotkaliście kiedyś psa prezentującego spiskowe teorie dziejów? Natknęliście się na psa homofoba, antysemitę, psa płaskoziemcę, na psa foliarza, a choćby i psa zwolennika Konfederacji? Nie spotkaliście, jestem pewien
[…]. *
Powiedzcie z ręką na sercu: czy zetknęliście się kiedyś z psem, który byłby kompletnym imbecylem? No właśnie, na pewno mieliście do czynienia z kompletnymi imbecylami rodzaju ludzkiego, nawet jeśli nie osobiście — choć w życiu prywatnym wyjątkowo trudno uniknąć takich osobników — to obserwując życie publiczne, nieraz łapaliście się za głowę, krzycząc: „Co za imbecyl!”. O żadnym psie nigdy zaś nie powiedzieliście, że jest imbecylem. *
Prędzej dogadasz się z psem niż ze statystycznym Polakiem, prędzej z psem dojdziesz do kompromisu i osiągniesz wzajemne zrozumienie niż z Polakiem, ta prawda jest okrutna, ale za to prawdziwa. Wyższość psa nad Polakiem polega na tym, że pies będzie słuchał, co masz mu do powiedzenia, jakie masz argumenty, jakie propozycje, tymczasem Polak będzie słuchał tylko siebie i domagał się, żebyś wykonywał jego polecenia i podzielał w pełni jego wizję świata. Jest to zazwyczaj wizja świata charakterystyczna dla wariatów. Pies może być oczywiście mniej lub bardziej stuknięty, ale żaden pies nie jest obłąkańcem w sensie kliniczym.
Krzysztof Varga, O wyższości psa nad Polakiem, * * *
Psów się pan boi? Niech się pan ich nie boi. Obwąchają pana tylko. Kto pierwszy raz, muszą go obwąchać. Żebym to ja wiedział. Nie uczyłem ich tego. Same z siebie tak. Pies, jak człowiek, jest nieprzenikniony. Pan ma psa? To powinien pan mieć. Od psa można się dużo nauczyć. Wiesław Myśliwski, Traktat o łuskaniu fasoli,
Newsweek Polska, 6/2022.
(wyróżnienie własne)
Wydawnictwo Znak, Kraków 2007.
(wyróżnienie własne)
utykając między ośmiotysięcznikami, łapię się na tym, że zmagam się nie tylko ze znaczącym niedostatkiem zdrowia. jest dużo trudniej, gdy nie dostrzegam obfitości tego, co przyniosło dziś życie. a przyniosło!
41/365
«In bocca al lupo*!»
«Crepi il lupo!»
____________
* włoskie podejście do wyzwań mnie leczy, wolę wilczą wymianę zwycięzców zamiast polskiego odpowiednika:
— Powodzenia!
— Nie dziękuję, by nie zapeszyć.
nie wiadomo kiedy, nie wiadomo jak — w ulu wyrosły ośmiotysięczniki. Kanczendzonga w drodze do łazienki, do fotela Lhotse i Makalu. aklimatyzacja trwa.
35/365
Naoglądałam się już w życiu lekarzy. Większość z nich miała głębokie deficyty komunikacyjne i traktowała mnie w najlepszym razie patriarchalnie — nie wiadomo, czy śmiać się, czy płakać, gdy zachowuje się w ten sposób kobieta — w standardzie jak dziecko, w najgorszym jak debila. I nic nie mogłam z tym zrobić — taki klimat.
Trzy dni temu, Sadownik zaordynował lekarza, a Jabłoń była na tyle przerażona i ledwo żywa, że sił na protestowanie jej zabrakło.
Lekarka. Przyszła. Była rzeczowa, ale uważna na niemoc. Osłuchała. Bez zadęcia poinformowała, co i kiedy robić, gdyby. Wychodziła z ula w porze suczego, wieczornego wyjścia na spacer. Heniutka twardo ładowała się jej do torby, by medyczna profesjonalistka zlitowała się i zabrała bezbronne zwierzę od tych omikronów.
Pani doktor chwyciła mnie za serce, gdy zaczęła sierściuchowi na głos tłumaczyć, że jej szczurki nie byłyby zachwycone, gdyby przyprowadziła do domu psa, choć rozumie, że Henia byłaby zachwycona szczurkami na pewno. Zapytana, jak znosi fakt, że szczurki żyją tylko dwa–trzy lata, odpowiedziała, że te Jej i tak mają szczęście, że nie skończyły jako karma dla zwierząt, bo to laboratoryjne odzyski.
Długo wieczorem o pani doktor rozmawialiśmy, bo rozmarzyliśmy się, że byłoby cudownie mieć taką rodzinną. Okazało się, że w swoim bio ma: mama czterech szczurków.
Może ja po prostu powinnam unikać lekarzy, którzy nie mają zwierząt? Ci, co mają tylko samochody, chorzy są po prostu. A mamy kudłatych światów są fajne i już.
przeczytałam: witek zawierzyła parlament matce bożej — wyproś nam, posłom i senatorom, mądrość.
pomyślałam: ludzie powinni zdecydowanie powściągliwiej używać słów, których znaczenia nie rozumieją.
przeczytane w wolnym tłumaczeniu:
mądrości, wyproś już tę paniom.
33/365
Jabłoń:
(gdy wczoraj do żywych skromnie dołączyła,
zacykała, że załatwiła ważną nie tylko dla niej Osobę)
Czujesz się jak człowiek?
Bardzo Ważna Osoba:
No też. Jak las, niebo, morze… 🔆
Jabłoń:
(od wczoraj jedzie na paliwie, które
w sobie kryje dla niej ta odpowiedź)
człowiek — jedyny w królestwie zwierząt gatunek grający na swoje samounicestwienie. grający wielogłosowo, wielepłaszczyznowo, rewelacyjnie wręcz! gratulować?
32/365
Sadownik:
Mogę coś jeszcze dla Ciebie zrobić?
Jabłoń:
Pogłaszcz mnie po twarzy…
(a gdy Sadownik przystępuje do realizacji
zamówienia, Drzewko resztką sił protestuje)
Ale nie jak tata!
Sadownik:
Jak pielęgniarz?
Jabłoń:
Jeśli jak pielegniarz,
to wyłącznie obcy!
Sadownik & Jabłoń:
(ryknęli śmiechem)
